كاربرد ضرب المثل هاي فارسي در غزليّات بيدل

Utilization of Persian Proverbs in Bidelʹʹs Sonnets

مَثَل به عنوان «ستون فرهنگ مردم» و يكي از اقسام ادبي، همواره محل توجه شاعران بوده است تا جايي كه كاربرد آن به همراه تمثيل و استشهاد، يكي از ويژگي ‌هاي سبكي در تاريخ ادب فارسي به‌شمار مي آمده است. در دوره‌هاي تاريخي ادب فارسي، رويكرد شاعران به مَثَل يكسان نبوده است و هر چه خط سير تاريخ ادبيات را از آغاز تاكنون ادامه مي‌دهيم، در سده هاي اخير، به دليل پيوند بيشتر ادبيات با زبان و فرهنگ عامّه، اين رويكرد پر رنگ‌تر مي‌شود. سبك هندي را مي‌توان نقطه عطف كاربرد مثل در ادب فارسي دانست كه آن را به يكي از معيارهاي سنجش توانمندي شاعران تبديل كرد و شاعران اين دوره، افزون بر انعكاس امثال رايج در اشعار خود، در اين موضوع نوآوري و مثل‌هاي تازه‌اي در ادب فارسي رونمايي كردند. بيدل از جمله شاعراني است كه مثل در انديشه او جايگاهي ويژه دارد و كمتر غزلي از اوست كه مثلي را در خود جاي نداده باشد. اين پژوهش در پي آن است تا با بررسي ميزان و چگونگي تاثيرپذيري بيدل از امثال فارسي، نمونه‌هايي از ارسال مثل‌ها و ابيات مثل شده او به‌ دست دهد. روش پژوهش به صورت اسنادي و با استفاده از امكانات كتابخانه‌اي و شيوه تحليل محتوا و طبقه‌بندي داده‌هاست.

As a "pillar of popular culture" and as a literary genre, proverb has been always paid attention by poets to the point that its utilization besides allegory and allusion is considered as one of stylistic features of Persian Literature. Poets have not had same approach toward proverb in different historical periods of Persian literature, and as the trajectory of literary history continues from the beginning until now, this approach gets more highlighted; especially in recent centuries due to the stronger literary links exist between language and folklore. The Indian Style can be considered as the turning point of proverb utilization in Persian literature that made it a criterion to assess the poetsʹ capability; and the poets of this period unveiled some new proverbs and other innovations in addition to common proverbs existed in poems. Bidel was one of those poets who considered a notable position for proverb and there are less of his sonnets with no proverb in it. Providing some examples of Bidelʹs verses, this study is to evaluate the rate and the quality of his impressibility from Persian proverbs. The research has been accomplished on the basis of documentaries and library facilities by the method of content analysis and data classification.