بررسي ابعاد زيربنايي رهبري توزيع‌شده: مطالعه‌ي موردي مدارس متوسطه‌ي شهر سنندج

Main dimensions of Distributed leadership: A case study of Sanandaj’s secondary schools

اين پژوهش باهدف تعيين مولفه‌هاي زيربنايي و تبيين‌كننده مدل رهبري توزيع‌شده در زمينه‌هاي آموزشي و خصوصاً در مدارس انجام گرديد. براي اين منظور با استفاده از رويكرد كمي و روش تحليل عاملي اكتشافي از نوع مولفه‌هاي اصلي، به استخراج مولفه‌هاي رهبري توزيع‌شده پرداخته شد. جامعه‌ي آماري تمام معلمان مرد و زن مدارس متوسطه‌ي عادي- دولتي شهر سنندج بودند، كه 377 نمونه (زن=242، مرد= 135) از بين 31 مدرسه به روش نمونه‌گيري در دسترس انتخاب شد. ابزار گردآوري اطلاعات پرسشنامه‌ي محقق ساخته بود كه در فرايند انجام تحقيق طراحي شد. پايايي كلي پرسشنامه با استفاده از آلفاي كرونباخ 95/0 به دست آمد. نتايج تحليل عاملي اكتشافي با استفاده از روش مولفه‌هاي اصلي نشان داد كه ابعاد تبيين‌كننده‌ي ماهيت رهبري توزيع‌شده ازنظر معلمان مشتمل بر رشد حرفه‌اي و توسعه‌ي مدرسه (استفاده از تخصص و قابليت افراد براي پيشرفت درزمينه‌ي شغل و نقشي كه افراد در سازمان بر عهده‌دارند و تاثير آن بر اجزا ديگر سازمان)، ويژگي؛ تعامل مبتني بر اعتماد (تعاملات اجتماعي افراد در چارچوب سازمان)، هم‌چنين دموكراسي (آزادي و انعطاف‌پذيري در حوزه‌ي كاري به لحاظ تصميم‌گيري و هم‌چنين انتشار نقش رهبري در بين اعضاي سازمان) و حمايت همه‌جانبه (كمك به افراد در داخل و خارج سازمان) هستند كه سه مولفه‌ي رشد حرفه‌اي و توسعه‌ي مدرسه، دموكراسي و حمايت همه‌جانبه به كاركردهاي گروه رهبري و ويژگي (تعامل مبتني بر اعتماد) به خصوصيات گروه رهبري تقليل داده شد. در كل اين چهار عامل (036/59 درصد) از واريانس داده‌ها را تبيين كرد.

The main purpose of this paper was to determine the basic and the explanatory components of distributed leadership model in secondary schools. In order to extract the main components of distributed leadership a quantitative approach and exploratory factor analysis of main components were applied. Participants included 377 teachers (242 female and 135 male teachers) who were selected as an access sample from 31 of Sanandaj’s secondary schools. They were asked to complete a questionnaire developed by researchers during the research field work. The questionnaire’s reliability was assessed .95, using Cronbachʹs alpha coefficient. The findings of exploratory factor analysis showed that the model’s main components based on teachers’ views consisted of four dimensions including the school’s professional and development growth (utilizing the individuals’ capabilities for their professional development), trust-based interactions (social interaction based on organization framework), democracy, and full support (decision making freedom and flexibility in work). These four components explained 59.036% of data variance about the model.