تحليل ظرفيت بوطيقايي اسناد مجازي در فهم و نقد متون ادبي

Analysis of Isnād e Majāzi’s Poetics Capacity in the Realization and Critique Literary Texts

«اسناد مجازي» يكي از صنايع ادبي است كه در سطح «جمله» شكل مي‌گيرد؛ به‌اين‌ترتيب كه «گزاره» به «نهادي» كه براساس «طرح واژگاني» زبان با آن متناسب نيست، اسناد داده مي‌شود. قاطبه بلاغيون كهن و معاصر به ظرفيت بوطيقايي اسناد مجازي عنايت وافي نداشته‌اند؛ درحالي‌كه اين صنعت در فهم ادبيت متن از لحاظ ساحت آفرينش و خيال و تاثير آن در ساختمان زبان و همچنين بيان بلاغي نقشي بسزا دارد؛ در اين پژوهش با روش توصيفي‌- ‌تحليلي و اتخاذ بوطيقاي بنيان‌گرا، نخست با رويكرد زبانشناسانه، ساختمان دستوري، طرح واژگاني، انحراف از هنجار معنايي و كاركرد شعري آن بررسي شده و در مرحله بعد با توجه به نشانه‌هاي به دست آمده از ساختمان زباني، دو نيروي تخيل ثانويه و خيال به ‌عنوان دو بنياد ذهني شكل‌گيري اسناد مجازي، تحليل گشته‌اند و درنهايت، از طريق بيان فرايند شكل‌گيري اسناد مجازي، از منشا ذهني تا نمود زباني، وحدت ساختمان زباني اسناد مجازي با الگوي ذهني آن به‌عنوان سنتي كه ادبيّت متون را لحاظ تصويرگري و بيان بلاغي تضمين مي‌كند، روشن گشته است.

Isn?d e maj?zi (figurative predication) is one of figures of speech that is formed in the rank of sentence; in this way the predicate is predicated on the subject which does not collocate with it as the lexical pattern. The majority of classical and contemporary rhetoricians did not pay enough attention to the poetics capacity of Isn?d e maj?zi; while this figure of speech has the main role in the realization literariness in texts in terms of the field of creativity and fancy and its effect on structure of language and rhetorical expression. In this research with descriptive-analytic method and the use of essential poetics, at first, with the linguistic approach, grammatical structure, lexical pattern, semantic deviation and poetical function of language in isn?d e maj?zi has been investigated; in the next stage, considering evidence obtained of linguistic structure, the secondary imagination and the fancy as two subjective fundaments in formation of Isn?d e maj?zi, have been analyzed and, ultimately, through expressing the process of formation of Isn?d e maj?zi, from subjective fundaments to linguistic appearance, the unity of linguistic structure with the subjective patter has been manifested as tradition that ensure the literariness in texts in terms of imagery and rhetorical expression.