مكان يابيQTLهاي عملكرد و اجزاي عملكرد دانه در لاين هاي خالص حاصل از تلاقي ارقام روشن و فلات گندم نان (Triticum aestivum L.) در شرايط كم آبي

QTL mapping of grain yield and yield components in pure lines derived from Roshan × Falat bread wheat varieties (Triticum aestivum L.) under limited irrigation condition

با هدف شناسايي نواحي ژنومي مرتبط با عملكرد و اجزاي عملكرد دانه در گندم نان در شرايط كم آبي با استفاده از روش مكان يابي فاصله اي مركب جامع (ICIM )، 305 لاين خالص نسل F8 گندم حاصل از تلاقي ارقام روشن و فلات به همراه چهار شاهد روشن، فلات، مهدوي و شاه پسند در قالب طرح آگمنت بررسي شدند. به منظور اعمال تنش، آبياري در مرحله سنبله دهي قطع گرديد و عملكرد دانه به همراه برخي صفات زراعي مورد ارزيابي قرارگرفت. نتايج تجزيه واريانس نشان داد بين لاين هاي مورد مطالعه از نظر تمامي صفات موردنظر تفرق قابل توجهي وجود دارد. نقشه ژنتيكي با استفاده از 808 نشانگر دارت ايجاد شد. طول نقشه 69/5395 سانتي مورگان با متوسط فاصله 7سانتي مورگان بين نشانگرهاي مجاور بود. در مجموع تعداد 24 QTL روي 13 كروموزوم مختلف براي 12 صفت با اثر افزايشي مكان يابي شد. چهار QTL، ضريب تبيين بالاي 10درصد داشتند. مكان ژني qAL6A به عنوان يك QTL بزرگ اثر براي صفت طول ريشك شناسايي شد كه به تنهايي 24/26 درصد از تنوع فنوتيپي اين صفت را توجيه كرد. 15/17 درصد از واريانس فنوتيپي صفت طول پدانكل توسط qPL4B توجيه شد. اين QTL با يكي از QTLهاي كنترل كننده صفت طول غلاف برگ پرچم در موقعيت كروموزومي تقريبا يكسان قرار داشت، اين امر مي تواند ناشي از اثر پليوتروپي يا به دليل پيوستگي ژن هاي كنترل كننده دو صفت باشد. نواحي ژنومي بزرگ اثر مرتبط با عملكرد و اجزاي عملكرد دانه در شرايط كم آبي پس از تعيين اعتبار مي تواند در برنامه-هاي اصلاحي و انتخاب به كمك نشانگر براي ايجاد ارقام پرعملكرد و متحمل مورد استفاده قرار گيرد.

In order to identify QTLs associated with grain yield and yield components in Bread Wheat under limited irrigation condition using ICIM method, 305 pure lines (F8) generation of bread wheat derived from cross between Roshan and Falat along with four standard cultivar namely Roshan, Falat, Mahdavi and Shahpasand, were evaluated based on Augmented design. Stress treatment was cut off irrigation at heading stage. Grain yield and other agronomic traits were measured as the phenotypic traits. The result revealed that there are transgressive segregations for all under studied traits. A genetic map was constructed with 808 DArTs markers which these markers covered 5395.69 CM of the genome with the average of 7CM. In total 24 QTLs were identified on 13 chromosomes with additive effect for 12 traits. Four QTLs had R2 > 10. The qAL6A was identified for awn length that explained 26.24 percent of the total phenotypic variance. qPL4B was found for peduncle length and contributed 17.15 percent of phenotypic variance and is locating at the same interval with flag leaf sheath length QTL. This phenomenon could be due to polytrophic or due to linkage effect of those genes which control these two traits. Major QTLs associated with grain yield and yield components under limited irrigation condition after validation can be used in plant breeding programs and marker-assisted selection in order to produce tolerant and high performance wheat varieties.