كيفيت هنرسازه هاي بلاغي در شعر علي معلم دامغاني

The rhetorical devices in Ali Moallem Damghani’s poetry

آنچه موضوع اين تحقيق است، بررسي و تبيين كيفيت (و نه كميت) به كارگيري شگردهاي بديعي و بياني و عروض و قافيه و نقد آنها در شعر علي معلم است. او شاعري است كه مي كوشد در عرصه هاي گوناگون، شعرش را از سروده هاي ديگر شاعران متمايز كند؛ در مباحث بلاغي نوآوري هايي دارد كه گاه با توفيق همراه بوده و گاه اين نوجويي ها شعر را تا مرز غير قابل فهم بودن پيش برده است. برجسته ترين شگردهاي بلاغي معلم عبارتند از: استفاده ي موفق از اوزان بلند در مثنوي و تامين موسيقي شعر با كمك اعنات در قافيه و بهره گيري از بديع لفظي، يافتن وجه شبه هاي نو و تاثيرگذار و نيز استفاده از شيوه اي خاص در تلميحات و اشارات. در هنرسازه هاي وابسته به معنا( بديع معنوي و بيان)، بينامتنيت مهم ترين وجه تمايز شعر معلم از ديگران است. علاوه بر تلميحات دور و ناآشنا، تلميح به امر موهوم و تضمين هيچ (استناد به مدرك موهوم) و نيز تغيير داستان-هاي مشهور و برخورد خلاق با تاريخ، از نوآوري هاي مهم معلم در عرصه ي بينامتنيت محسوب مي شود. به اعتقاد شارحان شعر معلم، هنر شاعري او در مثنوي ها و قصايدش جلوه گر شده است؛ به همين سبب در جستار حاضر همين دو قالب مورد بررسي قرار گرفته اند.

The aim of this research is to examine the quality of using rhetorical and expressive devices as well as the poet’s techniques in meter and rhymes which in some cases leads to evaluations and criticisms in Ali Moallemʹs poem. He tries to distinguish his poetry from other poets through his own techniques. His efforts in innovative rhetorics have sometimes been successful, andsometimes has resulted in failure. The most prominent rhetorical techniques of Moallem’s are using long meters successfully in masnavi and making it more musical/rhythmic by leonine in the rhymes and figures of speech , discovering novel and effective Similes , as well as specific methods in allusions. In the semantically dependent artworks, intertextuality is the most significant distinctive characteristic between the poetry of Moallem and the others. In addition to improbable and unfamiliar allusions, the illusive and empty allusions and also changing the famous stories and creative approach to history are considered as the major intertextual innovations of Moallem. According to commentators, his versification art is represented in his couple-poems (masnavi) and odes. Therefore, these two patterns (masnavi and odes) are the focus of investigation in the present study.