مكانيابي تغذيه مصنوعي آب هاي زيرزميني با استفاده از تصميم گيري چند معياره در محيط GIS (مطالعه موردي: دشت بيرجند)

دشت بيرجند واقع در استان خراسان جنوبي با مساحت حدود 3425 كيلومتر مربع به دليل شرايط اقليمي نامناسب و شدت تبخير، فاقد منابع آب سطحي قابل توجه بوده و جز تعدادي شاخه رودخانه اي كوچك كه جريان دائمي دارند در ساير شبكه هاي رودخانه اي، جريان آب فصلي و عمدتاً دوره اي و كم دوام است لذا منابع آب زيرزميني مهم ترين ذخاير آب قابل استحصال در اين محدوده به شمار مي روند. آب هاي زيرزميني در فعاليت هاي اقتصادي نقش اساسي دارند و ذخيره سازي آب در مخازن زيرزميني از لحاظ اقتصادي سرمايه گذاري كمتري را مي طلبد. با اين حال تقاضاهاي رو به ازدياد برداشت هاي بيش از ظرفيت مجاز موجب كسري مخزن در آبخوان هاي آبرفتي در سطح تمام دشت هاي استان گرديده است و منجر به كاهش سطح آب سفره هاي زيرزميني شده است. از آنجا كه در اين محدوده بارش ها اغلب ناچيز و گاه به صورت سيلاب هاي مخرب ظاهر مي شوند، مي توان از عمليات تغذيه مصنوعي آب هاي زيرزميني به عنوان يك راهكار مناسب جهت استفاده بهينه از سيلاب ها و پايداري سفره هاي آب زيرزميني استفاده كرد. در انجام عمليات تغذيه مصنوعي، انتخاب معيارها و روش مناسب براي تعيين بهترين مكان ها داراي اهميت بالايي مي باشد. در اين مقاله از دو روش فرآيند تحليل سلسله مراتبي و تركيب خطي وزني در محيط سيستم هاي اطلاعات جغرافيايي استفاده شده است. با انتخاب دشت بيرجند به عنوان مطالعه موردي معيارهاي شيب، گسل، پتانسيل سيل خيزي، كاربري اراضي، منابع آبي، سكونتگاه ها و كيفيت آب جهت انتخاب محل هاي مناسب تغذيه مصنوعي در نظر گرفته شد. نقشه توانمندي تغذيه مصنوعي بر طبق شكستگي هاي طبيعي به 5 طبقه تناسب تقسيم شد. نتايج نشان مي دهد كه 93/148 كيلومتر مربع در طبقه بسيار نامناسب، 73/339 كيلومتر مربع در طبقه نامناسب، 49/453 كيلومتر مربع متوسط، 83/222 كيلومتر مربع مناسب و 53/142 كيلومتر مربع از مساحت محدوده مورد مطالعه بسيار مناسب مي باشد.