ارزيابي عملكرد گندم پاييزه (Triticum aestivum L.) و زيست توده علف هاي هرز تحت رژيم هاي مختلف آبياري و الگوهاي كشت

Evaluation of Wheat Yield and Weed Biomass under Planting Patterns and Irrigation Regimes

توان رقابتي گياه زراعي و علف هرز مي تواند تحت تاثير الگوي كاشت، با تغيير ساختار كانوپي و فراهمي آب و ميزان آب در دسترس قرار گيرد. بنابراين آزمايشي با هدف بررسي تاثير رژيم هاي مختلف آبياري بر رشد علف هاي هرز و عملكرد گندم تحت الگوهاي مختلف كاشت، در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه زنجان در سال زراعي 1391-1390 انجام شد. آزمايش به صورت اسپيلت پلات در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. عوامل مورد بررسي در اين آزمايش شامل رژيم آبياري در سه سطح آبياري معمولي، كم آبياري (آبياري بعد از كاشت، مرحله گلدهي) و ديم كامل به عنوان كرت اصلي و الگوهاي مختلف كاشت در چهار سطح شامل كشت تك رديف بر روي پشته، كشت تك رديف داخل جوي، كشت سه رديف بر روي پشته هاي عريض و كشت سه رديف داخل جوي به عنوان كرت هاي فرعي بود. نتايج نشان داد كه بيشترين عملكرد دانه گندم در رژيم آبياري معمولي در الگوي سه رديف روي پشته با ميانگين عملكرد 8/3437 كيلوگرم در هكتار به دست آمد. در شرايط كم آبياري و ديم در الگوي يك رديف داخل جوي به ترتيب با ميانگين 3/2574 و 2/1868 كيلوگرم در هكتار بالاترين عملكرد حاصل شد. در رژيم هاي مختلف آبياري، كمترين زيست توده علف هرز در داخل جوي ها در الگوي كاشت يك رديف داخل جوي مشاهده شد. همچنين بررسي علفهاي هرز روي پشته ها نشان داد كه الگوي كاشت يك رديف داخل جوي در آبياري معمولي و ديم، و الگوي كاشت سه رديف روي پشته در رژيم كم آبياري داراي كمترين زيست توده علف هرز بود. به طوركلي الگوي يك رديف داخل جوي، زيست توده علف هاي هرز را به مقدار 4/67، 9/14 و 60 درصد نسبت به الگوهاي سه رديف داخل جوي، سه رديف روي پشته و يك رديف روي پشته كاهش داد.

Both planting pattern (with changes in canopy structure) and soil water availability (which affects growth and development) exert a strong effect on crop-weed competitiveness. Therefore, the effect of different planting patterns on the wheat yield and weed biomasses under different irrigation conditions were evaluated. The experimental design was a split plot with three replications, with irrigation treatments as the main plot, and planting pattern as the sub plot. Main plots included three irrigation regimes: normal irrigation, deficit irrigation (irrigation after planting and in start of flowering) and rainfed. Subplots were four planting patterns (three rows of wheat on the ridge, three rows of wheat inside the furrow, one row on the ridge and one row inside the furrow). The results showed that wheat grain yield significantly affected by both irrigation treatments and planting pattern. In irrigated condition, using the pattern of three rows on the ridges resulted in higher wheat grain yield (3437.8 kg.ha-1), while in the deficit irrigation and rainfed condition, the pattern of “one row inside furrow” had greater grain yield, whereas the average grain yields were 2574.3 and 1868.2 kg.ha-1 , respectively. Results also showed that, weed biomasses were the lowest in one row inside furrow pattern in all irrigation treatments. However, lowest weed biomasses on the ridges obtained in the “one row inside furrow pattern” at irrigation and rainfed condition and in the “three rows on the ridges pattern” at deficit irrigation. Average over all irrigation treatments, the “one row inside the furrow pattern” decreased weed biomass by 67.4, 14.9 and 60% compared with three rows inside the furrow, three rows one the ridge and one row on the ridge patterns, respectively.