اثر تنش خشكي بر عملكرد كمي و كيفي گياه Nepeta pogonosperma Jamzad et Assadi در تراكم هاي مختلف

در ميان تنش هاي غيرزنده، خشكي مهمترين مشكل زراعي است كه باعث كاهش عملكرد محصولاتي مي شود كه به صورت دائم يا دوره اي در معرض آن قرار مي گيرند. Nepeta pogonosperma Jamzad et Assadi گياهي چند ساله و متعلق به تيره نعناعيان مي باشد. ايران منطقه اي خشك و نيمه خشك بوده و بيشتر زمين هاي زراعي با مشكل كم آبي مواجه مي باشند كه اين پديده عمده ترين دليل كاهش عملكرد محسوب مي شود. به منظور بررسي اثر تنش خشكي و فاصله كاشت بر گياه Nepeta pogonosperma، تحقيقي در شرايط مزرعه در سال هاي 91-1390 در ايستگاه تحقيقات البرز (موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع كشور) اجرا شد. اين آزمايش در قالب فاكتوريل و بر پايه بلوك هاي كامل تصادفي در 3 تكرار اجرا گرديد. عامل فاصله كاشت در 4 سطح (20×20، 30×30، 40×40 و 50×50 سانتي متر) و عامل خشكي در 3 سطح آبياري (30، 60 و 90 درصد ظرفيت زراعي) اعمال شد. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اثر متقابل تنش خشكي×فاصله كاشت بر قطر ساقه اصلي و درصد اسانس در سطح 5% معني دار بود. اثر تنش خشكي و فاصله كاشت بر طول و عرض برگ، طول گل آذين، عملكرد در هكتار، درصد و عملكرد اسانس، تعداد ساقه گلدار و كل ساقه ها و تعداد گل آذين معني دار بود. مقايسه ميانگين تيمار ها نشان داد كه بيشترين عرض برگ (mm9/15)، طول برگ (mm5/40) و عملكرد اندام هوايي در هكتار (kg/ha3391) مربوط به تيمار بدون تنش خشكي (FC %90) بود. بيشترين تعداد ساقه بدون گل (Number/plant47)، تعداد ساقه گلدار (Number/plant41)، تعداد كل ساقه (Number/plant88)، تعداد گل آذين (Number/plant6/15)، و بيشترين عملكرد اندام هوايي در هكتار (kg/ha5185)، درصد اسانس (21/3%) و عملكرد اسانس (kg/ha122) مربوط به فاصله كاشت 20×20 سانتي متر بود. نتايج اين بررسي نشان داد كه به منظور دستيابي به بيشترين عملكرد اندام هوايي و عملكرد اسانس مي توان از تراكم 20×20 در سطح تنش 60% ظرفيت زراعي استفاده كرد.