منابع درآمد مالي امويان در خراسان

Source of Umayyad fiscal revenue in Khorasan

خراسان پس از فتوح، تحت اداره خلافت اسلامی قرار گرفت و به خاطر دارا بودن منابع طبیعی و قرارگرفتن در مسیر تجارت بین المللی اهمیت ویژه ای پیدا كرد. این منطقه در صنایع محلی، محصولات كشاورزى و انتقال كالاهای شرقی سرآمد بود و منابع مورد نیاز سرزمینهای اسلامی را فراهم می نمود. برخی از سیاستهای امویان در خراسان برای بهره مندی از این امكانات و تقویت بنیه اقتصادی دولت خود بود. منابع درآمد مالی امویان در خراسان به سه دسته منابع شرعی، جعلی و عرفی تقسیم می شد. این مقاله بر آن است تا ضمن بازشناسی این منابع، زمینه ها و نتایج مترتب برآن را نیز بازگو نماید. روش تحقیق، مطالعه تاریخی و به صورت تحلیلی و توصیفی می باشد كه با استفاده از منابع اسلامی انجام گرفته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد كه بخش مهمی از سیاست مالی امویان در خراسان برگرفته از تغییر در احكام مالی و به كارگیری قواعد سنتی و عرفی بود. در نتیجه به جز در موارد خاص و محدود پذیرش اسلام، تغییری در منابع مالی خراسان ایجاد نكرد. پیامد این امر گسترش نارضایتی های عمومی و ظهور جنبشهای اجتماعی متعدد بود.

After its conquest, Khorasan came under the administration of the Islamic Caliphate and found particular importance due to its possession of natural resources and its location on the international trade route. The region excelled in local industries, agricultural products and the transition of Eastern goods, and used to provide the required resources of Islamic states. Some of the policies of the Umayyads in Khorasan were concentrated on taking advantage of these opportunities and strengthening the economic capabilities of its government. The sources of Umayyad fiscal revenue in Khorasan were divided into three categories: religious, administrative, and conventional. The present article aims to identify these sources, and to reflect upon their backgrounds and consequences. The method of this study is historical and analytical based on Islamic sources. The findings suggest that an important part of the Umayyad financial policy in Khorasan had been influenced by changes in the financial rules and the application of traditional and conventional rules. As a result, except in special and limited cases of the acceptance of Islam, this did not cause any change in Khorasan’s financial resources. The consequence is the spreading of public discontent and the emergence of various social movements.