سميت تنفسي اسانس 53 گونه اكاليپتوس ايراني عليه آفت انباري، (Sitophilus oryzae L. Col., Curculionidae)

Fumigant toxicity of 53 Iranian Eucalyptus essential oils against stored product insect, Sitophilus oryzae L.

     اكالیپتوس بومی استرالیاست و گونه‌های زیادی از این جنس به كشورهای دیگر و ازجمله ایران وارد شده و در حال حاضر حدود 50 گونه اكالیپتوس در شمال و جنوب ایران وجود دارد. اگرچه بنا به دلیل اهمیت اقتصادی بالا و زینتی بودن آنها، این درختان در پروژه‌های جنگل‌كاری مورد استفاده قرار گرفته و در سطح وسیع كاشته می‌شوند ولی اهمیت اصلی اكالیپتوس‌ها به دلیل منبع تولیدكننده اسانس می‌باشد. این تحقیق در راستای كاربرد بیولوژیكی اسانس گونه‌های مختلف اكالیپتوس انجام شد و خاصیت حشره‌كشی اسانس 53 گونه اكالیپتوس علیه آفت انباری Sitophilus oryzae (L.) مورد مطالعه قرار گرفت. اگرچه همه اسانس‌های استخراج شده از 53 گونه اكالیپتوس سمیت تنفسی قابل توجهی روی S. oryzae داشتند اما مقادیر LC50 آنها با یكدیگر متغیر بوده و دامنه تغییر آنها از 67/22 تا 12/59 میكرولیتر بر لیتر هوا بود. به‌طوری‌كه از بین تمام اسانس گونه‌های مختلف اكالیپتوس آزمایش شده، اسانس‌های استخراج شده از گونه‌هایE. camaldulensis, E. globulus, Eucalyptus flocktoniae, E. fraxinoides, Eeucalyptus  stricklandii, , وE. macarthurii بالاترین مقدار LC50 (كمتر از 30 میكرولیتر بر لیتر هوا) را روی S. oryzae داشتند، از این‌رو این گروه از اسانس‌ها قابلیت این را دارند كه در آینده برای تولید حشره‌كش‌های كم‌خطر تدخینی و سازگار با محیط‌زیست مورد استفاده قرار گیرند.

Although Eucalyptus is native to Australia but, many Eucalyptus species have been introduced to other parts of the world such as Iran and there are about 53 Eucalyptus species in the north and south of Iran.  Eucalyptus trees have economic importance in Iran and they are planted as economic and ornamental trees in forest trial provenances. Eucalyptus trees are also an important source of essential oils. In view of the biological applications of  Eucalyptus essential oils, this investigation has been carried out on the insecticide activity of the oils and, essential oils extracted from the 53 Eucalyptus species were screened for toxicity effects against the stored product insect, Sitophilus oryzae (L.). All of the essential oils from the 53 Eucalyptus species showed fumigant toxicity against S. oryzae. However, the fumigant toxicity (LC50 value) was variable and in the range from 22.87 to 59.12 µl/l air. Among all  examined  Eucalyptus essential oils, the essential oils from E. camaldulensis, E. globulus, E. flocktoniae, E. fraxinoides, E. stricklandii, and E. macarthurii had the highest fumigant toxicity (LC50 < 30 µl/l air) against S. oryzae . Based on the significant insecticidal activities of the selected Eucalyptus essential oils, it was evident that the essential oils extracted from these spcies, have great potential for future development as safe and ecofriendly fumigants.