تأثير همزيستي اكتوميكوريزايي بر رشد و فيزيولوژي گياهچه‎هاي بلندمازو (Quercus castaneifolia C. A. Mey.)

Effect of Ectomycorrhizal Symbiosis on the Growth and Physiology of Quercus castaneifolia C. A. Mey. Plantlets

    بلندمازو (Quercus castaneifolia) از درختان مهم و صنعتی جنگل‌های شمال ایران بوده كه به‌دلیل بهره‌برداری‌های بی‌رویه به‌شدت مورد تخریب قرار گرفته است. ازآنجاكه همزیستی اكتومیكوریزایی نقش مهمی در فیزیولوژی، اكولوژی، مقاومت، تكثیر و زادآوری درختان میزبان و اكوسیستم‎های جنگلی ایفا می‎كند؛ در میان راهكارهای موجود برای بهبود زنده‏مانی و استقرار، همزیستی میكوریزایی القاء شده (مصنوعی) و تلقیح گیاهچه‎ها با استرین‎های قارچی منتخب، به‌عنوان روشی كارآمد و دوستدار محیط‌زیست و نیز جایگزینی برای كودهای شیمیایی و دیگر تیمارهای بهبودبخشی خاك معرفی شده است. در این تحقیق همزیستی اكتومیكوریزایی روی ریزقلمه‌های بلندمازو برقرار شد تا میزان سازگاری آن با قارچ همزیست مورد استفاده و نیز امكان بهبود خصوصیات فیزیولوژیكی و رویشی آن ارزیابی شود. گیاهچه‌های بلوط از طریق كشت بافت تكثیر شدند، سپس برقراری همزیستی با قارچ Hebeloma sinapizans انجام شد. اندازه‌گیری برخی ویژگی‌های فیزیولوژیكی، رشدی و نیز وضعیت آبی گیاهچه‎های تلقیح شده در مقایسه با گیاهچه‎های شاهد انجام گردید. نتایج نشان داد كه برقراری همزیستی اكتومیكوریزایی روی گیاهچه‌های بلوط، بیومس، سطح و كلروفیل برگ، بیومس ساقه و نیز محتوای آبی گیاهچه‎ها را افزایش داده است. بنابراین با توجه به بهبود وضعیت آبی، افزایش رشد و بیومس و اصلاح خصوصیات فیزیولوژیكی گیاه تلقیح شده با قارچ میكوریز در مقایسه با شاهد، می‌توان برقراری این تعامل اكتومیكوریزایی را راهكاری نوین برای افزایش موفقیت نهال‌كاری در برنامه‌های احیایی جنگل‎های بلندمازو معرفی كرد.  

Chestnut leaved oak (Quercus castaneifolia C. A. Mey) is one of the most important industrial trees in northern forests of Iran which has been destructed due to severe exploitation. In order to improving of early growth, planting survival and forest work, the induced mycorrhizal symbiosis (artificial) via plantlet inoculation with selected fungal isolates has been introduced as an efficient method, eco-friendly and alternative to chemical fertilizers or other soil improvement treatments. In this study, ectomycorrhizal symbiosis was established in vitro on plantlets of Quercus castaneifolia to evaluate the influence of the fungus Hebeloma sinapizans (Fr.) Sacc  on growing and physiological characteristics of treated  plantlets. Oak plantlets were propagated by tissue culture, and then symbiosis was established with fungus Hebeloma sinapizans (Fr.) Sacc. Physiological and growth characteristics as well as water status of inoculated plants were measured. Compared with control plantlets, a significant increase in biomass, area and chlorophyll content of leaf, stem biomass as well as water content of plantlets was observed in treated plantlets.   The findings of this investigation showed that ectomycorrhizal symbiosis establishing can be introduced as a promising approach to increase success of planting in forest vivification programs.