بررسي ارتباط عناصر غذايي در سرشاخه‌ها و رسوب جنگل هاي مانگرو در خليج گواتر استان سيستان و بلوچستان

Acomparison of nutrient elements in the shoots and sediments of mangrove forests in Govater Bay of Sistan & Baluchestan Province

جنگلهای مانگرو ریختارهای گیاهی ساحلی در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری در محدوده جزر و مدی به‌شمار می‌آیند. این اجتماعات گیاهی دارای زی‌توده غنی هستند كه به‌عنوان منبع غذایی مهمی در محدوده استقرار خود محسوب می‌شوند. درختان مانگرو در محدوده زیستی خود مقادیر زیادی لاشبرگ تولید می‌كنند كه تجزیه لاشبرگ‌ها، چرخش عناصر غذایی در اكوسیستم مانگروها و زیستگاههای مجاور آن را تقویت می‌كند. خلیج گواتر در منتهی‌الیه جنوب شرقی ایران در همسایگی و مرز مشترك با كشور پاكستان قرار دارد. به این خلیج كوچك سه خور واجد درختان مانگرو مرتبط می‌باشند. دو خور گواتر و باهو در بخش ایرانی و خور جیوا در بخش پاكستانی این خلیج قرار دارد. خلیج گواتر بخشی از تالاب بین‌المللی و منطقه حفاظت شده گاندو به‌شمار می‌آید كه دارای ارزشهای اكولوژیك منحصربه فردی است. توده‌های مانگرو این تالاب تنها از گونه حرا (Avicennia marina Frossk. (Vierh.)) تشكیل شده است. در این تحقیق با كمك چهار ترانسكت در خورهای باهو و گواتر از سرشاخه‌های درختان حرا در سه تكرار نمونه‌برداری شد. همچنین از رسوب بستر در طول هر ترانسكت در دو عمق نمونه‌برداری گردید. در شاخه و برگ و رسوب پارامترهایی چون ازت، پتاسیم، فسفر، كربن آلی و درصد رطوبت، مورد سنجش قرار گرفت و اختلاف‌ها و همبستگی‌های آماری آنها بررسی گردید. براساس نتایج بدست آمده رسوبات این جنگلها از نظر میزان فسفر و پتاسیم بسیار غنی هستند و از بین پارامترهای رسوب، تنها بین فسفر و نیتروژن در دو عمق مختلف تفاوت معنی‌داری وجود داشت. بین همه پارامترهای شاخه و برگ اختلاف معنی‌داری وجود داشت كه میزان این پارامترها (بجز كربن) در برگ بیشتر از شاخه بود. همبستگی بین پارامترهای رسوب با شاخه و برگ بسیار كم بود و تنها بین پتاسیم نمونه‌های رسوب سطحی با پتاسیم شاخه همبستگی معنی‌داری وجود داشت. بررسی میزان عناصر غذایی می‌تواند نشان‌دهنده اهمیت درختان مانگرو در تزریق این عناصر به زنجیره غذایی و حاصلخیزی زیستگاه باشد.    

Mangrove forests are vegetative formations in tropical and subtropical latitudes at intertidal extension. These vegetative communities have rich biomass as food source in their established regions. Mangrove trees in their biotic extension produce large amount of litter which support food elements circulation in mangrove ecosystems and neighbor habitats. Govater bay is located at the South-East of Iran and is neighbor to Pakistan. Three estuaries with grey mangrove are joined to this small bay. Two estuaries including Govater and Bahu are in Iran and Jiva estuary is in Pakistanian side. Govater bay is a part of international wetland and Gando protected area and has unique ecological values. Mangrove stands of this wetland consist of a single species called Harra (Avicennia marina Frossk. (Vierh.)). In this survey, samples were collected using four transects in Govater and Bahu estuaries. Twigs with three repeats and sediment in two depths were collected in each transect. Some parameters such as N, P, and K, Organic carbon, humidity percent of stem, leaf and sediment were measured and statistic differences and correlations were studied. Based on the obtained results, the sediment of these forests are very rich in terms of P and K amount. There was significant difference between P and N in two different depths. In all stem and leaf parameters significant differences were observed between amount of these factors (expect carbon). Correlation between sediment parameters with twig and leaf was very low and only between K of surface samples with K of stem significant correlation was occured. Investigation on nutrient amount show important role of mangrove trees in food chain and habitat fertility.