بررسي زيست شناسي تكميلي پسيل مولد گزانگبين (Cyamophila astragalicola) و برخي خصوصيات مرفولوژيك و رفتاري آن، در منطقه غرب استان اصفهان

Complementary biological investigation and some morphological and behavioral characteristics of Cyamophila astragalicola (Hom.: Psyllidae) in west of Isfahan province

پسیل گون یا پسیل گز (Cyamophila astragalicola Gegechkori) عامل مولد مان معروف به گز خوانسار است. این مان یا گزانگبین یكی از مهمترین محصولات مرتعی بشمار می‌رود. در این تحقیق ویژگیهای زیستی پسیل گون كه از شیره گیاه گون گزی تغذیه می‌كند، بررسی شد. به این منظور 3 ایستگاه در مناطق غرب استان اصفهان انتخاب شد. در هر یك از ایستگاهها هر 7 تا 10 روز یكبار 20 قطعه سرشاخه به طول 30 سانتیمتر به طور تصادفی نمونه‌برداری شد. در هر نمونه تعداد تخمها، پوره‌ها و حشرات كامل پسیل شمارش شد. برای بررسی تعداد نسل حشره  از 12 كیسه تور كه هر كدام حاوی 20 عدد پوره سن 4 و 5 بود، استفاده شد. كیسه‌ها هر كدام روی یك سرشاخه بسته شد. برای بررسی قدرت تخم‌گذاری (Fecundity) آن تعداد 8 آستین تور روی هشت سرشاخه گیاه میزبان (Astragalus adscendens) بسته شد و داخل هر آستین یك تا سه جفت حشره پسیل نر و ماده قرار داده شد. در این بررسی مشخص شد كه برخلاف گزارشهای قبلی، حشره پسیل گون دارای 5 سن پورگی است. پوره سن اول در نیمه های خرداد ماه ظاهر می شود و پس از گذشت حدود 105 روز دوره پورگی در اواخر شهریور و اوایل مهر ماه به حشره كامل پسیل تبدیل و وارد مرحله زمستان‌گذرانی می شود. در اردیبهشت ماه جنس ماده پس از جفت‌گیری، تخم‌گذاری خود را آغاز می‌كند. تعدادی از پسیل‌ها قبل از زمستان جفت‌گیری می‌كنند. متوسط تعداد تخمی كه هر حشره ماده پسیل گون قرار می‌دهد، 136 عدد می‌باشد كه فقط روی سطح برگچه‌ها در حالی كه پدیسل تخم در عمق بافت برگ فرو رفته در یك و به ندرت دو ردیف به موازات رگبرگ اصلی گذاشته می‌شود. حداكثر تخمهای گذاشته شده توسط یك حشره ماده 265 عدد ثبت شد. حشرات كامل پس از ظهور در مهر ماه عمدتاً از قسمتهای انتهایی سرشاخه‌ها كه بافت نرم و نازكتری دارند، تغذیه می‌كنند. پسیل گون زمستان را به صورت حشره كامل روی سرشاخه‌ها، لابلای فلسها و دمبرگها و زوایای مناسب گیاه و نیز روی خس و خاشاك و لایه سطحی خاك كه هنگام زمستان در اثر فشار برف با شاخه ها تماس پیدا می‌كنند، می‌گذراند و یك نسل در سال دارد.    

Gavan or Gaz psyllid, Cyamophila astragalicola Gegechkori, is the manna producing insect for Khansar Gaz production. This manna accounts as one of the most important rangeland products. In this study the complemetary aspects of its life cycle were investigated on its host plant Astragalus adscendens Boiss. For this purpose three localities in the west of Isfahan province were selected and samplings were conducted every 7-10 days. Samples included 20 terminal branches 30 cm long. The number of eggs, nymphs and adult psyllids were counted in each sample. Number of generations per year was studied by use of 12 bags. Twenty last instar nymphs were used in each bag on a branch. Fecundity of female Gaz psyllid was determined by keeping 1-3 adult couples in 8 bags on host plant. In this study it was determined that C. astragalicolahas 5 instars although it does not comply with the previous reports. The first nymphal instar appeared in mid June and then after 100 to 111 days in mid September, adult insects emerged. Average number of ovipostion was 136 per female with the maximum number of 265. The adult psyllids mate either before or after winter. This psyllid overwinters as adult on foliage, inside of scab, petiol and other suitable places on host plant or soil surface when lower branches touch the ground due to snow weight in winter. This psyllid insect has only one generation per year.