بررسي تغييرات جمعيت زنبورTrioxys pallidus پارازيتوييد شته سبز گردو در استان قزوين

Population changes of Trioxys pallidus, a parasitoid of walnut aphid in Qazvin province

زنبور پارازیتوئید T. pallidus (Hall.) در اغلب مناطق گردوكاری به عنوان یكی از مهمترین دشمنان طبیعی شته سبز گردو مشاهده می‌شود. متأسفانه در سالهای اخیر كه سمپاشی باغها و درختان گردو مرسوم شده، اثراتی منفی روی جمعیت این زنبور به جا گذاشته است. در سال 1380 به منظور بررسی تغییرات جمعیت، زمان ظهور، اوج پرواز و مقایسه میزان جمعیت این زنبور در مناطق دشت و كوهپایه قزوین نمونه‌برداری از دو باغ گردو به طور هفته‌ای انجام گرفت. در هر باغ 8 درخت به طور تصادفی انتخاب و در هر بار از هر درخت 7 برگ در جهات مختلف انتخاب شد و شته‌های مومیایی شده پس از شمارش با برگ جدا و در تشتكهای شیشه ای مخصوص نگهداری شدند تا  زنبورها خارج شوند. از میان زنبورهای خارج شده تعدادی هیپرپارازیت نیز مشاهده می‌شد كه در نظر گرفته نشدند و تنها زنبور T. pallidus مورد شمارش قرار گرفت. میانگین تعداد زنبور در برگها در میان  8 درخت محاسبه شد. با استفاده از روش آزمون T جمعیت دو منطقه مورد مقایسه قرار گرفت كه دارای اختلاف معنی‌داری بود. مشاهده اولین شته‌های مومیایی شده در منطقه دشت مصادف با اوایل اردیبهشت ماه و در منطقه كوهپایه برابر با اواسط اردیبهشت بود. نمونه‌برداری تا آخر مهر ماه ادامه داشت. در طول تابستان زنبورها در حالت دیاپوز به سر برده و در اواخر شهریور دیاپوز تعدادی از زنبورها كه در پتری دیش نگهداری می‌شدند شكسته شد، ولی بیشتر آنها در حالت دیاپوز باقی ماندند.    

Trioxys pallidus (Hall.)is one of the most important natural enemies of walnut aphids in almost all walnut orchards. Unfortunately in recent years, insecticide spraying as a common pest control measure in walnut orchards, has had negative impacts on this parasitoid population. In order to study the population changes, emerging time, flight peak and comparing population, weekly sampling procedures was carried out in walnut orchards located in the uplands as well as plain areas of Qazvin. In each orchard, eight trees and in each tree seven leaves of different directions were randomly selected. The leaves carrying mummy aphids were collected and after counting were maintained in petri-dishes until the wasps emergence. Hyperparasites were ignored during counting and only member of T. pallidus were recorded. Results showed significant difference between populations in two areas using T-test method. The first aphids were observed in mid-April in lowland areas and in early-May for the mountains. Sampling continued until the end of October. The wasps passed the summer in diapauses phase. In late September the diapauses in some wasps in petri-dishes was broken but mostly remained in diapause.