گردوي ايراني ميزبان جديد دارواش Viscum albumدر استان زنجان

Walnut as new host for mistletoe Viscum album in Zandjan province

استان زنجان دارای بیش از 10000 هكتار جنگل طبیعی و مخروبه و 6000 هكتار جنگل مصنوعی می باشد كه به طور عمده در شهرستان طارم واقع شده‌اند. این جنگلها آثار و بقایای جنگلهای شمال است كه به علت تاثیر عوامل مختلف طی ادوار گذشته در معرض تخریب و فرسایش قرار گرفته اند. نگهداری از این جنگلها در حال حاضر از نقطه نظر حفاظت آب و خاك و اكوسیستم حائز اهمیت شایانی است. در این منطقه برخی از گونه های جنگلی و باغی به طور طبیعی میزبانهای گیاهان نیمه انگل تیره شیرینك می‌باشند (تاراسی و موسوی، 1380). بیشتر شیرینكها در مناطق گرم گسترش دارند و در مناطق معتدل گونه دارواش Viscum album انتشار گسترده داشته و در اروپا روی درختان سیب، بید و تبریزی می‌روید. ولی در ایران به طور اتفاقی به درختان بلوط، ممرز ، افرا و همچنین راش و توسكا حمله می‌كند (قهرمان، 1373). گونه Arceuthobium oxycedri روی گونه ای سرو كوهی به نامJuniperus sabina  می‌روید (قهرمان، 1373، الازمنی و محمدی،1380). در منابع دیگر میزبان این گونه را انواع Juniperus spp.ذكر كرده‌اند (Chals,1998; Ciesla,1993; Ciesla, 1997; Rechinger, 1976;). وجود نمونه‌هایی از این گونه در استان زنجان (Arceuthobium oxycedri) با نام فارسی دارواشك توسط نگارنده گزارش گردید (تاراسی و موسوی، 1380). برای شناسایی انواع گیاهان نیمه انگلی، میزبانها و پراكنش آنها در جنگلهای استان زنجان نمونه‌ها جمع‌آوری و در هرباریوم مركز تحقیقات كشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان مورد بررسی قرار گرفتند. برای شناسایی و بررسی پراكنش گونه‌ها و میزبانهای آنها از منابع مختلف در دسترس (تاراسی و موسوی، 1380؛ قهرمان، 1373؛ مبین، 1358؛ موسوی، 1376؛ موسوی، 1379؛ Chals,1998; Ciesla,1993; Ciesla, 1997; Rechinger, 1976; Komarov, 1970) استفاده شده است. برای تكمیل مطالعات به بررسیهای میدانی و تهیه نمونه و عكس از عرصه‌های منابع طبیعی استان در سالهای 1379 و 80 اقدام گردیده و آخرین اطلاعات تكمیلی در تابستان سال 1382 جمع‌آوری شد.  

This study was a conducted to determine dispersal as well as hosts of species of  Loranthceae family occurring in Zandjan province. Major natural forest stands and plantations of Zandjan province are located in Tarum area. According to the results obtained the dwarf mistletoe (Arceuthobium oxycedri) is dispersed in north and northeastern part of Tarum on junipers (Juniperus excelsa) and this is the most important cause for juniper dieback in these areas. The mistletoe, Viscum album is widely seen in all parts of Tarum area as well. Its hosts include hawthorn (Crataegus spp.), mountain ash (Sorbus graeca), plum (Prunus sp.), apple (Malus orientalis) and Persian walnut (Juglans regia). It’s a new record that mistletoe was collected on the latter species in the world. The following table shows mistletoe dispersal areas and affected hosts in Zandjan province