مطالعه تطبيقي گذار سني كشورهاي منتخب مسلمان با تاكيد بر ايران الگوها روندها و چالش ها

براساس برآوردهاي انجام شده بيش از 5/1 ميليارد مسلمان در سراسر جهان زندگي مي كنند. از اين تعداد 45 درصد در شش كشور بزرگ مسلمان: اندونزي، پاكستان، بنگلادش، ايران، تركيه و مصر ساكن هستند. تاكنون معيارهايي چون سطح توسعه، مناطق جغرافيايي و… بعنوان مبنايي براي تحليل تحولات جمعيتي مورد توجه بوده اند. اما مذهب بعنوان يك عامل زمينه اي و تعيين كننده ساختار سني كمتر مورد توجه قرار گرفته است. روايتي كه از گذار جمعيتي و ابعاد آن مطرح است، اساساً مبتني بر الگوي جوامع مسيحي غربي است.امروزه بسياري از صاحبنظران توسعه معتقدند كه الگوهاي تحليل خطي توسعه از كارايي چنداني برخوردار نيستند. لذا بايد به اشتراكات و افتراقات اجتماعي، فرهنگي و مذهبي جوامع بيشتر توجه نمود.در اين مقاله با اين رويكرد و اين پيش فرض كه كشورهاي مسلمان، الگوي خاصي از گذار جمعيتي را تجربه خواهند كرد، به يكي از ابعاد اساسي گذار جمعيتي يعني گذار سني در كشورهاي بزرگ مسلمان پرداخته مي شود. سعي بر اين است كه روندها، الگوها و فصل اشتراكات شش كشور بزرگ مسلمان از نظر الگوهاي باروري، مرگ و مير و بويژه ساختار سني و همچنين سرعت تحولات باروري و تحولات سني مورد توجه قرار گيرد، و در نهايت به اين سوال اساسي پاسخ داده مي شود كه الگوي گذار سني ايران با اين كشورها چه تفاوت و تشابهاتي دارد.