شناسايي الگوهاي گردشي بارش هاي شديد موجد سيل در منطقه فارس

Recognition the circulation patterns of flood generating heavy precipitations on the Fars region

بارشهای شدید سیل‌زا به عنوان یكی از مخاطرات محیطی همواره طی تاریخ حیات بشری ابعاد مختلف زندگی را دستخوش تغییر و تهدید نموده و باعث خسارات مالی و حتی جانی زیادی در جهان شده اند. از این رو، هدف غایی این مطالعه ی همدید، تبیین اندركنش های كلیدی میان جو و محیط سطحی و به عبارتی كشف رابطه ی میان الگوی گردشی موجد بارش های شدید در منطقه فارس به منظور پیش بینی وقوع رگبارهای منجر به سیل است. به منظور شناسایی و تحلیل الگوهای گردشی بارشهای شدید سیل‌زا در فروردین 1391 در منطقه فارس از آمار 24 ایستگاه بارانسنجی استفاده گردید. در ادامه به منظور تعیین الگوهای همدید بارشهای شدید پدید آورنده سیل، داده های فشار تراز دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل، نم ویژه، مولفه باد مداری(U) و نصف النهاری(V) در ترازهای مختلف به صورت 6 ساعته از NCEP/NCAR از دو روز قبل از بارش اخذ و با بهره گیری از رویكرد محیطی به گردشی تحلیل گردید. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد كه در روزهای اوج بارش بر روی منطقه فارس استقرار سامانه كم فشار دینامیكی سازوكار اصلی رخداد بارش را رقم می زند. در عین حال، یافته ها حاكی از این است كه رخداد بارش های شدید سیل زا در منطقه فارس ناشی از حضور فرودی بسیار عمیق بر روی دریای سیاه و شرق مدیترانه در تراز میانی جو است. نقشه های همگرایی شار رطوبت نیز نشان داد كه بارش های شدید منطقه ناشی از اثر پهنه های رطوبتی خلیج فارس، دریای عرب و دریای سرخ می باشد.

Recognition the circulation patterns of flood generating heavy precipitations on the Fars region : Flood generating heavy precipitations is one of the most destructive natural disasters that have historically done heavy harm to people. Hence, the main aim of this synoptic study is to explain key interactions between the atmosphere and surface environment and in other words exploration of the relationship between the circulation patterns leading to the heavy precipitations on the Fars region in order to predict of the occurrence showers that lead to flood. In order to recognition and analysis the circulation patterns of flood generating heavy precipitations of Farvardin, 1391 on the Fars region was used of 24 rain gauge stations data. Then, the 6-hour and daily NCEP/NCAR 2.5*2.5 reanalysis data of sea level pressure, geopotential height, specific humidity and zonal and meridional wind components at different levels from two days before of precipitation days were employed and on the basis of environment-to-circulation approach are studied. The results revealed that the existence of a cyclone was the main mechanism of precipitation on the Fars region. However, results indicated that flood generating heavy precipitations occurrence on the Fars region are caused by dominance of deep trough on the Black Sea and southern Mediterranean at 500 hPa level. Analysis of the moisture flux convergence patterns also have shown that heavy precipitation are caused by moisture flux of water masses of the Persian Gulf ,Arab Sea and Red Sea. Key Words: Flood, Heavy precipitation, Synoptic analysis, Circulation Patterns, Thickness Patterns, Moisture Flux Convergence, Fars.