برنامه استراتژيك دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور از تيوري تا عمل

The Strategic Plan of Iranian Medical Sciences Universities: From Theory to Practice

مقدمه: برنامه استراتژيك با شناسايي و تحليل دقيق، عميق و گسترده محيط داخلي و خارجي، بستر مناسبي را براي بهبود عملكرد سازماني فراهم مي‌كند. اين مطالعه به منظور تدوين و عملياتي شدن برنامه استراتژيك در دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور صورت گرفت. روش بررسي: مطالعه حاضر به صورت تحليلي- مقطعي در سال 92-1391 انجام گرديد. جامعه پژوهش، معاونت بهداشتي 13 دانشگاه‌ علوم پزشكي كشور بود كه به صورت سهميه‌اي و تصادفي منظم انتخاب شد. در دانشگاه‌هاي منتخب، همه مديران و كارشناسان به صورت سرشماري مورد پرسشگري قرار گرفتند. ابزار جمع‌آوري داده‌ها، پرس‍‍ش‌نامه محقق ساخته شامل 8 سوال فردي و سازماني و 6 سوال در زمينه تدوين، اجرا، ارزيابي و اثربخشي برنامه استراتژيك بود كه روايي و پايايي آن مورد تاييد قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از آزمون‌هاي مرتبط آماري و با سطح معني‌داري 05/0 > ? در نرم‌افزار SPSS تجزيه و تحليل شد. يافته‌ها: از نظر 267 مدير و كارشناس مورد مطالعه، از 5 نمره كل، سطح مشاركت گرفت‍‌‌ن مديران و كارشناسان در تدوين برنامه استراتژيك 4/1 ± 9/2، سطح اطلاع‌رساني محتوا و اهداف برنامه استراتژيك 3/1 ± 8/2، سطح توجيه نمودن مديران و كارشناسان 2/1 ± 6/2، سطح هم‌راستايي برنامه عملياتي با برنامه استراتژيك 2/1 ± 2/3، سطح ارزيابي و اصلاح برنامه استراتژيك 0/1 ± 3/2 و سطح اثربخشي برنامه استراتژيك 1/1 ± 5/2 بود. بين سطح تدوين، اجرا، ارزيابي و اثربخشي برنامه استراتژيك و تيپ‌بندي دانشگاه‌ها تفاوت آماري معني‌داري وجود داشت (05/0 > P). نتيجه‌گيري: سطح هم‌راستايي برنامه عملياتي با برنامه استراتژيك در حد متوسط و بقيه موارد پايين‌تر از حد متوسط به دست آمد. بنابراين، پيشنهاد مي‌شود كه در بازنگري بعدي برنامه استراتژيك، برنامه‌هاي مداخله‌اي طراحي و اجرا گردد واژه‌هاي كليدي: برنامه استراتژيك؛ ارزيابي؛ اثربخشي؛ دانشگاه

Introduction: A strategic plan provides the context for improving organizational performance by accurate, extensive, and indepth identification and analysis of interior and exterior environments. This study was performed to develop and execute a strategic plan at the Medical Sciences Universities of Iran. Methods: This analytical and cross-sectional study was performed in 2012-2013. The study population was selected through systematic random and quota sampling and consisted of the vice-chancellery of health of 13 medical universities. In the selected universities, all managers and experts were interviewed trough census method. The data collection tool was a researcher-made questionnaire including 8 individual and organizational questions and 6 questions on the formulation, implementation, evaluation, and effectiveness of strategic plans. The validity and reliability of the questionnaire was confirmed. The data were analyzed in SPSS software using the related statistical tests with the significant level of ? > 0.05. Results: From the point of view of 267 managers and experts, the participation level of administrators and managers in the formulation of a strategic plan was 2.9 ± 1.4, from a total of 5 scores. The level of informative content and objectives of the strategic plan was 2.8 ± 1.3. The level of assurance of managers and experts was 2.6 ± 1.22. The level of alignment of the strategic plan with the operational plan was 3.2 ± 1.2. The level of evaluation and revision of the strategic plan was 2.3 ± 1.2. The level of its effectiveness was 2.5 ± 1.1. There was a significant difference between the formulation, implementation, evaluation, and effectiveness levels of the strategic plan and university types (p > 0.05). Conclusion: This study showed that the level of alignment of the strategic plan with the operational plan was average, and the rest of the factors were lower than average. Therefore, it is recommended that in the future revision of the strategic plan, intervention programs be designed and implemented. Keywords: Strategic Plan; Evaluation; Effectiveness; University