عوامل اقتصادي موثر بر ناپايداري سكونتگاه هاي روستايي: مطالعه موردي روستاهاي شهرستان دماوند

Economic Factors Affecting the Instability of Rural Settlements: A Case Study of Villages in Damavand County of Iran

طي نيم قرن گذشته، بسياري از مناطق روستايي كشور به علل مختلف و از جمله عوامل اقتصادي در معرض ناپايداري و تخليه جمعيتي قرار گرفته اند و جمعيت روستايي به نفع مناطق شهري كاهش و تعدادروستاهاي خالي از سكنه افزايش يافته است. در پژوهش حاضر، با انتخاب هشت روستا از 81 روستاي شهرستان دماوند به روش طبقه اي- تصادفي، تاثير عوامل اقتصادي بر ناپايداري سكونتگاه‏هاي روستايي بررسي شد. جامعه آماري پژوهش شامل كل خانوارهاي ساكن اين روستاها بر مبناي سرشماري سال1390 بود (875=N) كه از آن ميان، تعداد 267 خانوار براي تكميل پرسشنامه انتخاب شدند. نوع پژوهش كاربردي و روش انجام آن توصيفي- تحليلي بود كه به‏صورت پيمايشي- ميداني انجام شد. براي تجزيه و تحليل اطلاعات از آزمون‏هاي آماريt تك‏نمونه اي، ضريب همبستگي پيرسون و رگرسيون استفاده شد. نتايج نشان داد كه عوامل اقتصادي چون كمبود امكانات، اشتغال ، درآمد و عدم سرمايه گذاري دولتي و خصوصي بر ناپايداري روستاهاي منطقه موثر بوده و فرايند توسعه را با چالش هاي جدي روبه‏رو ساخته است. از اين‏رو، توانمندسازي اقتصادي روستاها مي تواند به پايداري سكونتگاه‏هاي روستايي بينجامد.

Over the past half century, many rural areas of Iran have been exposed to unstable discharge multitude of rural population decline and increased number of deserted villages for various reasons including economic factors. This study examined the impact of economic factors on rural settlements instability in 8 villages, out of 81 villages of Damavand county, which were selected by stratified random sampling. It was an applied research conducted in a descriptive-analytical survey method by field work. The study population included 875 families living in rural areas and among them, 265 households were selected to complete the questionnaire. For data analysis, SPSS and one-sample T test, Pearson correlation and regression were used. The study results showed that the economic factors such as lack of employment, income, and lack of public and private investment in rural areas affected the instability of the region, and the development process faced serious challenges. The economic empowerment of rural areas can lead to sustainable rural habitations.