راهكارهاي گريز از گرداب فتنه از ديدگاه نهج‌البلاغه

The Solutions of Evading Sedition Based on the Perspective of Nahjolbalaghah

جوامع انساني ممكن است با گذشت زمان و با توجه به شرايط خاص خود، با پديده‌هاي مخرب اجتماعي در شكل‌هاي متفاوت روبه‌رو شوند. از جمله اين آفت‌ها فتنه است كه در آن، فضا به سبب آميخته‌شدن حق و باطل، غبارآلود و گمراه‌كننده مي‌شود. اين فضا نياز به شناخت دارد تا بتوان راهكارهاي گريز از آن را از تعاليم اسلامي استخراج كرد و در زمان فتنه‌ها به‌كار بست. در تعاليم اسلامي براي در‌امان‌ماندن و خروج از گرداب فتنه، راهكارهاي زيادي ارايه شده است. نهج‌البلاغه به‌عنوان اخ‌القران از سوي كسي كه خود را قرآن ناطق معرفي مي‌كند و فتنه‌هايي را تجربه كرده است كه نظام نوپاي اسلام را تهديد مي‌كرد و توانست به سلامتي از آن‌ها عبور كند، مي‌تواند بهترين منبع براي دريافت اين راهكارها باشد. اين مقاله به اين مهم در سه حوزه اعتقادي (تمسك به قرآن، تمسك به اهل بيت?، تقوا)، حوزه اخلاقي (پرهيز از غرور و رفاه‌طلبي، پرهيز از فخر و برتري‌جويي، پرهيز از خوردن مال حرام، پرهيز از كينه‌كشي، پرهيز از كارهاي ناپسند و پيش خدا مظلوم‌ حاضرشدن)، حوزه رفتاري (افزايش بصيرت، ثابت‌قدم‌بودن بر مبناي اعتقادي، حفظ وحدت و پيرو قوانين الهي بودن، دوري از صف فتنه‌گران، پيروي‌نكردن از خطوات شيطان) مي‌پردازد.

As time passes and new conditions come up, human communities may encounter various kinds of destructive social phenomena one of which is sedition. In sedition, as the truth and falsity are mixed up, the situation becomes dim and defrauding. To overcome this situation one should have cognition by which he/she can evade the negative consequences of sedition through the Islamic teachings and applying them in cases of anarchy. In Islamic instructions many solutions have been offered for safeguarding against the outcomes of sedition. Nahjolbalaghah which is sometimes called "The brother of Quran", a book reflecting the speeches of the one who called himself "speaking Quran" and who experienced and successfully managed many cases of political riots in his own reign, which threatened the newly established Islamic government, can be the best source for such solutions. The present study will inspect this issue from three different perspectives: Theological (To resort to the Quran and Ahlol Bayt, Piety), ethical (avoiding arrogance and welfare, refraining from egotistical behavior, earning unlawful income, enmity, and all evil acts and pretending to be innocent before God) and behavioral aspects (developing insight, perseverance, keeping unity and adhering to the divine rules, keeping away from rioters and disobeying the satanic temptations)