خوانش لايه‌هاي صريح و ضمني نوشتار موجود در كتيبه قالي وقفي عصر زند

Discovering the Implicit and Explicit Layers of the text Inscription

قالي محصول هم‌نشيني عناصر معنادار يا چينش هنرمندانه نقش‌مايه‌ها در كنار يكديگر است. با اين نگاه مي‌توان كاربردهاي مادي و معنوي دستبافته‌ها را دال بر قابليت‌هاي معنارساني اين هنر ايراني قلمداد كرد. از گذشته‌هاي دور قالي در مراسم مذهبي، سورها و سوگ‌ها، حضور داشته و علاوه بر فرش كردن فضاهاي گوناگون،‌ اهدا و وقف آن نيز بيانگر گره خوردن اين محصول هنري با تار و پود زندگي ايرانيان است. در اين مقاله، قالي وقف شده به آستان امام‌زاده زيد كه به سفارش تقي‌خان درّاني حاكم كرمان در عصر زند بافته شده، مورد بررسي قرار گرفته است. اين پژوهش با هدف كشف لايه‌هاي نهان معنا در نوشتار كتيبه و خوانش متن آن صورت گرفته تا پاسخي بر اين سوال‌ها باشد. نوشتار موجود در كتيبه قالي حاوي چه معاني ضمني مي‌تواند باشد؟ آيا مي‌توان با روشي تطبيقي اجزاي متن را معناكاوي كرد؟ آيا مي‌توان با رويكردي بينامتني ميان اجزاي متن و ساير متون ارتباطي معنادار پيدا كرد؟ داده‌هاي تحقيق نتيجه مطالعات كتابخانه‌اي و مشاهده نمونه موزه‌اي بوده و روش پژوهش تطبيقي، تاريخي و تحليلي است. خوانش لايه‌هاي صريح و ضمني كتيبه، ضمن اينكه بيانگر ارتباط نظام نوشتاري با نظام تصويري در قالي است‌، نحوه كار و حاكميت خرد جمعي در جامعه عصر زند را نيز بازتاب مي‌دهد.

A carpet is a product of arrayed meaningful elements or arranged artistic motifs set together. The practical and spiritual applications of carpet indicate that this Persian art can deliver meanings in different aspects. Carpets have long been used in religious, rituals and funeral ceremonies. Not only are these artistic creations applied for covering various spaces, but also they are dedicated to holy places due to the strong tie they have with lives of Iranian people. Accordingly, this paper studies the carpet dedicated to the Holy Shrine of Imamzadeh Zeid that was woven by the order of Taghi Khan Dorrani, governor of Kerman. This study aims to explore the hidden layers of meaning in the text inscriptions of the carpet and find answers to the followings: What are the implicit meanings that the carpet inscriptions imply? Can we investigate the meaning of the carpet text by using a comparative study? Can we find a significant relationship between the text components and other written texts of the carpet by using an intertextual approach? Here, the research data is obtained from library researches and museum observations and studied in comparative, historical and analytical research methods. Not only does the discovery of implicit and explicit layers of the inscription describe the relation between the writing order and the pictorial order of the carpet, but also it reveals the public wisdom of the public during Zand era.