كاربرد روش‌هاي زمين‌آمار و GIS در مكان‌يابي مناطق مستعد سيستم‌هاي آبياري در مناطق خشك و نيمه‌خشك (مطالعه موردي: دشت خالدآباد بادرود)

The Application of Geostatistical and GIS Techniques in Locating Suitable Areas for Irrigation Systems in Arid RegionsCase Study: Khaled- Abad Plain, Badrood of Iran

در سال‌ها‌ي اخير، اهميت آب زيرزميني به‌مثابه منبع مهم تامين آب در مناطق خشك و نيمه‌خشك به‌دليل برداشت بي‌رويه از آن دوچندان شده است. برداشت بي‌رويه سبب افت سطح ايستابي آب در بسياري از مناطق كشور شده است و با جايگزين‌كردن روش‌ها‌ي آبياري نوين به‌جاي روش آبياري سنتي مي‌توان از روند افت سفره و درنتيجه بيابان‌زايي جلوگيري كرد. كيفيت آب آبياري از محدويت‌ها‌ي مهم توسعه‌ آبياري تحت فشار در مناطق خشك و نيمه‌خشك به‌شمار مي‌آيد. هدف پژوهش حاضر شناسايي مناطق مستعد آبياري تحت فشار در دشت خالدآباد با استفاده از تكنيك‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي زمين‌آمار و GIS است. به‌منظور پهنه‌بندي كيفيت آب دشت از پارامترهاي كيفي 11 چاه پيزومتري موجود در دشت استفاده شد. براي پهنه‌بندي نقشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي كيفي از بين روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي زمين‌آماري IDWو كريجينگ‌، روش كريجينگ به‌دليل داشتن RMSE و MAE كمتر، انتخاب شد. با روي‌هم‌انداختن لايه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي كيفيت آب براساس منطق بولين، مناطق ‌با كيفيت آب مناسب براي اجراي سيستم آبياري تحت فشار مشخص شدند. نتايج ‌نشان دادند كه 9/21 درصد از منطقه براي آبياري باراني مناسب و 4/54 درصد از منطقه براي آبياري قطره‌اي مناسب است. پيزومترهاي استفاده‌شده براي آبياري قطره‌اي در محدوده وسيع‌تري قرار گرفتند. بنابراين در بخش وسيعي از منطقه مورد مطالعه، سيستم‌ آبياري قطره‌اي درمقايسه با روش آبياري باراني قابليت اجرايي و راندمان آبياري بالاتري دارد.

The importance of groundwater as a source of water supply in arid, semi –arid areas in recent years due to the uncontrolled exploitation of groundwater have been doubled. Uncontrolled exploitation has been caused a drop in the water table in many areas of the country, including this region. With replace methods of modern irrigation instead of traditional irrigation methods can prevent drop the water table and also desertification. Water quality, is one of the major limitations of pressurized irrigation in arid and semi-arid areas. The aim of this research to identify the potential pressurized irrigation in areas of plain of Khaled -Abad with using the techniques Geostatistics and GIS. For the zonation of plain water quality used of quality parameters of 11 piezometric well. In order to zoning map of the quality of geostatistics method IDW and Kriging, selected Kriging method, because it has lower RMSE and MAE. Then by overlay layers of water quality based on Boolean logic, selected areas with good water quality for applying pressurized irrigation systems. The results showed that 21.9% of the area suitable for sprinkler irrigation and 54.4% of the area suitable for drip irrigation. Piezometers used for drip irrigation have been in broader range. Therefore, a large part of the study area executable for Drip irrigation system in compared to Sprinkler irrigation and also efficiency is higher