اثر قارچ ميكوريزاي آربوسكولار بر رشد، ميزان كلونيزاسيون ريشه و جذب فسفر بزرك (Linum ussitatissimum L.) تحت سطوح مختلف كم آبي

Effect of arbuscular mycorrhizal fungi on root colonization and phosphorus uptake of linseed (Linum ussitatissimum L.) under drought stress conditions

يكي از مهم ترين عوامل محدود كننده رشد گياهان زراعي مناطق خشك و نيمه خشك، كمبود آب است. قارچ هاي ميكوريزايي يكي از مهم ترين ميكروارگانيسم هاي محيط ريشه محسوب مي شوند. اثرات اين قارچ ها از طريق ايجاد تغييرات روي برخي از خصوصيات ريشه و جذب عناصر غذايي در گياهان ميزبان در شرايط تنش خشكي اعمال مي شود. به منظور بررسي تاثير قارچ ميكوريزاي آربوسكولار در شرايط تنش خشكي بر روي بزرك آزمايشي در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه شهركرد به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1392 انجام شد. تنش خشكي در چهار سطح آبياري: 100 (بدون تنش)، 75 (تنش ملايم)، 50 (تنش متوسط) و 25 (تنش شديد) درصد نياز آبي گياه، به عنوان فاكتور اصلي و تلقيح بذر گياه بزرك با دو گونه ميكوريزا شامل Glomus intraradices و Glomus mosseae و يك تيمار بدون تلقيح ميكوريزا به عنوان فاكتور فرعي، منظور گرديد. نتايج آزمايش نشان داد كه اثر تلقيح ميكوريزا و تنش خشكي بر تمام صفات اندازه گيري شده معني دار بود. اثر متقابل ميكوريزا و تنش خشكي، به غير از طول ريشه، نسبت وزن خشك ريشه به اندام هوايي و جذب فسفر، بر ساير صفات مورد بررسي معني دار بود. تنش خشكي باعث كاهش صفات مورد بررسي شد، ولي نسبت وزن خشك ريشه به اندام هوايي را افزايش داد. ميكوريزا باعث افزايش صفات مورد بررسي گرديد. نتايج نشان داد كه بيشترين درصد كلونيزاسيون ريشه گياه بزرك (82/32 درصد) در تيمار بدون تنش خشكي و تلقيح با گونه G. intraradices و كم ترين ميزان (68/8 درصد) در تيمار تنش شديد و شاهد بدون تلقيح مشاهده گرديد. بر اساس نتايج حاصل از اين آزمايش هم زيستي بزرك با قارچ هاي ميكوريزا آربوسكولار توانست موجب افزايش صفات مورد بررسي در شرايط تنش خشكي گردد.

One of the most important limiting factors of crop growth in the arid and semi-arid regions is water deficit stress. Mycorrhizal fungi are one of the most important microorganisms in the rhizosphere. The effects of these fungi apply via changes on some of the characteristics of roots and nutrient uptake in host plants under drought conditions. In order to evaluate the effect of arbuscular mycorrhizal fungi under drought stress on linseed, a field experiment was conducted as split-plot design in RCBD with three replications at the research station of faculty of Agriculture in Shahrekord University in 2013. Drought stress at four levels of no stress, mild, medium and severe stresses as main factor and inoculation with Glomus intraradices, Glomus mosseae and no inoculation as sub factor were treated. The results showed that the effect of mycorrhiza inoculation and drought stress treatment were significant on all the measured traits. The interaction between mycorrhiza and drought stress treatments were significant in all measured traits except, root length, root/shoot ratio and uptake of phosphorus. Drought stress decreased all measured traits, but increased root/shoot ratio. The results showed that the maximum (32.82%) and the minimum (8.68%) root colonization rate were obtained in no drought stress + inoculated with G. intraradices and under hard stress + no inoculation of mycorrhiza respectively. Based on the results of in this experiment, symbiosis of linseed with of arbuscular mycorrhizal fungi caused an increase in all traits.