اثر غلظت هاي مختلف روي بر برخي خصوصيات فيزيولوژيك گياه اسفرزه (Plantago ovata L.) تحت تنش شوري

Effect of different zinc levels on some physiological characteristics of Plantago ovata under salt stress

استفاده از كودهاي ريزمغذي مانند روي در شرايط بروز عوامل محدودكننده طبيعي از جمله شوري مي تواند كمك بسيار مهمي در توسعه كشت گياهان دارويي در اكثر نقاط كشور نمايد. به منظور بررسي عكس العمل گياه دارويي اسفرزه (Plantago ovata L.) نسبت به مصرف روي در شرايط تنش شوري، در پاييز 1392 آزمايشي گلداني به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با چهار تكرار اجرا شد. شوري با كلريد سديم در پنج سطح (0، 50، 100، 150 و 200 ميلي مولار) و روي از منبع سولفات روي با سه سطح (85/3 (شاهد)، 7/7 و 55/11 ميكرومولار) انتخاب شدند. نتايج نشان داد اثر شوري و روي و برهم كنش آن ها بر بيشتر شاخص هاي فيزيولوژيك گياه اسفرزه معني دار بودند. با افزايش غلظت روي در سطوح شوري صفر، 100 و 150 ميلي مولار، قند محلول برگ 50 درصد افزايش يافت. در سطح صفر و 200 ميلي مولار شوري، با افزايش غلظت روي ميزان پرولين بيش از دو برابر افزايش يافت. شوري موجب افزايش درصد نشت الكتروليت ها شد به طوري كه با افزايش هر سطح شوري ميزان نشت از 30 تا 50 درصد افزايش نشان داد. پروتيين محلول برگ با افزايش مصرف روي 36 درصد افزايش يافت. به طور كلي مصرف 7/7 ميكرو مولار روي در همه صفات نتيجه بهتري را به همراه داشته است و از طرفي در سطوح شوري بالا در صورت مصرف مقادير زياد روي، مقدار مواد محلول سازگار (قند هاي محلول و پرولين برگ) افزايش يافت. بنابراين مي توان براي كاهش اثر شوري غلظت روي را در محلول هوگلند تا 7/7 ميكرو مولار افزايش داد.

The use of micronutrient fertilizers, such as zinc under the condition of natural limiting factors such as salinity can be a great help in the development of medicinal plants cultivated in many parts of this country. In order to study the response of Plantago ovata to zinc application under salt stress, a pot experiment was conducted in 2013, as factorial experiment based on a complete randomized design with four replications. Treatments were five levels of salinity (0, 50, 100, 150 and 200 mM NaCl) and three levels of zinc (3.85, 7.7 and 11.55 µM ZnSO4). The interaction effects of salinity and zinc on physiological parameters of Plantago ovata were significant. With increasing concentration of zinc at zero, 100 and 150 mM salinity, leaf soluble sugar increased 50%. At zero and 200 mM salinity, with increase zinc concentrations, levels of proline were increased over two times. Salinity increased the percentage of electrolyte leakage, so that by increasing the salinity level, leakage rate was increased from 30 to 50%. Leaf soluble protein with increasing amounts of zinc, increased 36%. Generally, use of 7.7 µM zinc in all of traits associated with a better outcome, and also, if a large amounts of zinc in a high salt concentrations was used, the amount of compatible solutes (leaf soluble sugars and proline) increased. Therefore, to reduce the effect of salinity zinc concentration can be used in Hoagland solution up to 7.7 µM.