بررسي تاريخ و تمدن شهرهاي خراسان بزرگ (نمونه موردي: سمرقند، هرات، بلخ و مرو)

تمدن راه مشترك زندگي، انديشه و كنش انسان و دربرگيرندهي سازگاري كلي با نيازهاي اقتصادي يا محيط جغرافيايي پيرامون و سازمان مشتركي براي فرو نشاندن نيازهاي اجتماعي و سياسي محيط پيرامون و مجموعهي مشتركي از انديشهها و دستاوردها است. فرهنگ و تمدن يك جامعه هويت آن جامعه است و منشا عمدهي دگرگونيهاي اجتماعات بشري كه تمام جهت گيريها و كاركردهاي گوناگون از آن سرچشمه ميگيرد، لذا آگاهي از فرهنگ و تمدن به جهت شناخت هويت و نقطهي آغازين دگرگونيهاي اجتماعي ـ تاريخي ضروري بهنظر ميرسد. از آن جاييكه هدف از پژوهش حاضر شناخت و بررسي تاريخ و تمدن شهرهاي خراسان بزرگ شامل شهرهاي سمرقند، هرات، بلخ و مرو مي باشد، روش پژوهش منطبق بر روش توصيفي- تحليلي و بهصورت مطالعهي اسنادي و كتابخانهاي است. در اين راستا از مقالات، كتب، پژوهشها و طرحهاي مستند داخلي و خارجي مرتبط با موضوع در جهت دستيابي به هدف پژوهش استفاده شده است. بحث ما بر سر تاريخ شهرهاي خراسان بزرگ كه هماكنون بيشتر آنها از حوزهي اقتدار سياسي خارج شدهاند، تنها يك بحث جغرافيايي تاريخي نخواهد بود، زيرا كه هويت تاريخي هر منطقهاي بسته به فرهنگ، مذهب و احساس يگانگي ملي دارد كه خوشبختانه با همهي اينكه بيش از يك قرن است كه برخي شهرها از ايران جدا گشتهاند، پيوندهاي مذهبي و فرهنگي آن مناطق، محققين و مورخين ما را بر آن داشته است تا پيشينهي تاريخي آنها را بررسي و در برابر انستيتوهاي شبيهسازي فرهنگي و اجتماعي، از مواد كتبي و تاريخي خود بهره گيرند.