نگاهي به نگرش عرفاني سعدي

سعدي به دليل برخورداري از ذوقي سرشار و عاطفه و تخيلي كم نظير، نمي تواند به عرفان كه نگاه هنرمندانه به شريعت است، بي توجه بماند. از اين گذشته، ادبيات پيش از او كه بي گمان سعدي بدان علاقه مند بوده و مستمراً آن ها را از پيش چشم مي گذرانده است، آكنده از مسايل مربوط به اين جريان فكري و فرهنگي است و اين شاعر بزرگ، مثل بسياري از گويندگان ديگر، از رهگذر ميراث صوفيان، از آن تاثير مي پذيرفته است. اگر در غزليّات سعدي جلوه هايي از عشق زميني ديده مي شود، چندان عجيب نيست، همان گونه كه رنگ و بوي عرفاني گرفت و همنشين و همپاي شدن معشوق برين بي قرين با معشوق زميني نيز در ديگر غزليّات او چندان بيگانه نمي نمايد. در واقع، سعدي هرچه را تجربه كرده، چون نقاشي چيره دست به تصويركشيده است. اينكه مي توان با جستجو در اشعار شاعران به انديشه هاي آنان پي برد، موضوع جديدي نيست، به ويژه شاعران كلاسيك كه در آثار آنان بايد به دنبال تك معنايي بود. با اين حال، نكته مهم آن است كه درباره سعدي اين امر جلوه بيشتري دارد و با كمي دقّت مي توان سير زندگي و انديشه وي را در آثار او مشاهده كرد.