تبيين و تحليل رابطه علّي موجود بين عوامل كلان اقتصادي با شاخص كل قيمت بورس اوراق بهادار تهران

Explaining and Analysis the Causal Relationship between Macroeconomic Variables and the Price Index of Tehran Stock Exchange

عوامل متعددي بر بازده بازار بورس اوراق بهادار تاثيرگذار مي باشد. در اين خصوص مي توان به عوامل سياسي، اجتماعي ـ فرهنگي، تكنولوژيكي و در نهايت عوامل اقتصادي اشاره داشت. در اين راستا، عوامل اقتصادي به دو دسته عوامل اقتصادي كلان و خرد تقسيم مي شوند. عوامل كلان اقتصادي كليه شركت هاي بورس را تحت تاثير قرار داده و برعكس، عوامل خرد اقتصادي بر شركت هاي مختلف (حتي از يك صنعت) تاثيرات متفاوتي مي گذارد. ازجمله عوامل كلان اقتصادي موثر بر بازار سهام مي توان به توليد ناخالص ملي، تورم، نقدينگي، قيمت سكه بهار آزادي، نرخ ارز و قيمت واقعي نفت خام اشاره داشت. از طرفي، تغييرات آن ها نيز مي تواند منجر به ايجاد نوسان در شاخص بورس اوراق بهادار و درنتيجه افزايش ريسك حضور در آن بازار شود. لذا اين پژوهش با هدف بررسي رابطه بين متغيرهاي كلان اقتصادي با شاخص كلي قيمت بورس اوراق بهادار تهران انجام گرفته است. در اين راستا رابطه بلندمدت توسط مدل يوهانسون يوسيليوس برآورد گرديد كه نتايج نشان داد بيشترين تاثير بر شاخص قيمت كل بورس اوراق بهادار از بين متغيرهاي تحقيق را به ترتيب شاخص قيمت كالاها و خدمات مصرفي، توليد ناخالص داخلي و قيمت سكه بهار آزادي داشته است. همچنين نتايج آزمون علّيّت الگوي تصحيح خطاي برداري نشان داد بين توليد ناخالص داخلي و نقدينگي با شاخص قيمت بورس اوراق بهادار رابطه علّي وجود دارد. درحالي كه چنين رابطه اي از تورم به سمت شاخص قيمت بورس اوراق بهادار تهران رد مي‌شود.

Several factors affect stock market returns. This may be related to the political, social, cultural, technological, and economic factors. Economic factors are divided into two categories: macroeconomic and microeconomic. Macroeconomic factors affect all companies listed on the Tehran Stock Exchange (TSE); however microeconomic factors can have various effects on different companies, and even on an industry. Macroeconomic factors affecting TSE include: GDP, inflation rate, liquidity, gold coin price, foreign exchange rates, and crude oil Prices. Changes in such factors can also lead fluctuations in TSE indexes and market risk. Therefore, the study examines the relationship between macroeconomic variables and the overall price index of TSE. In this study, long-run relationship has been estimated by the results of Johansen Maximum Likelihood approach. Results show that prices of consumer goods and services, GDP, and gold coin prices have the greatest impact on TSE price index. The results of Causality Test of Vector Error Correction Model showed a causality relationship between GDP and liquidity, and TSE price index; while such a relationship is rejected between inflation rate and TSE price index.