بررسي تغييرات انتخاب نام رضا در ايران (1389-1340)

Survey in Reza naming changes in Iran (1340 – 1389)

چكيده: اين پژوهش با هدف بررسي روند تغييرات رويكرد به انتخاب نام رضا در طي 50 ساله‌ي اخير (1389-1340) در ايران بر مبناي آمار منتشره توسط سازمان ثبت احوال كشور صورت گرفته است. ديدگاه بورديو درباره ذايقه به عنوان چارچوب نظري پژوهش انتخاب گرديده است. بر اساس اين ديدگاه، هر رفتار و نگرشي با توجه به ماهيت اجتماعي آن، ذيل مفهوم ذايقه قابل تبيين و رديابي است، بنابراين، نام‌گزيني نيز با توجه به اين ويژگي، تحت سيطره‌ي ذايقه‌هاي مختلف اجتماعي، در برهه‌هاي مختلف تاريخي و بسترهاي متفاوت فرهنگي قرار داشته و با تغيير ذايقه، دچار تغيير و تحول مي‌شود. با لحاظ اين رويكرد نظري، در اين پژوهش، تلاش گرديده است تبييني از روند تغييرات نام‌گزيني و برخي دلايل محتمل مورد واكاوي و شناسايي قرار گيرد. با وجود تغييرات متعدد سياسي و اجتماعي و بالتبع برنامه هاي فرهنگي رسمي در ايران در طي اين پنجاه سال، مشاهده مي شود متوسط نسبت انتخاب نام رضا در طي اين سال ها حدود 2.4 درصد شده است و انتخاب نام رضا بين رتبه چهارم و چهاردهم براي متولدين پسر، در نوسان بوده است. افزايش رويكرد به انتخاب نام رضا در اوايل دهه پنجاه تا وقوع انقلاب اسلامي، به نوعي نشان‌گر تغيير تفكر و سليقه مردم و روي‌آوري مشتاقانه‌تر به فرهنگ اسلامي بوده است كه در شيون مختلف و از جمله انتخاب نام بروز يافته است. با پيروزي انقلاب اسلامي، علي‌رغم گسترش انديشه‌ها و آموزه‌هاي اسلامي در سطح جامعه، سرعت رشد رويكرد به نام رضا كاهش يافته است و تركيبات حاوي نام رضا ترجيح بيشتري پيدا كرده است. عرضه‌ي منابع فرهنگي متعدد، امكان دسترسي به دامنه اسامي بيشتري را فراهم آورده و از سوي ديگر، تغييرات فرهنگي و ذهني مردم منجر به تنوع‌طلبي و روي‌آوري به اسامي جديد و در نتيجه كاهش رويكرد به انتخاب نام رضا بوده است.

Abstract: This research surveys changing process in Reza name selection during the last 50 years in Iran based on statistic of national organization for civil registration. Bourdieu view about taste is chosen as theoretical framework of research. According to this theory any behavior and attitude can be explained due to its social nature in following concept of taste. So name selection is also affected due to feature different social tastes in different historical periods and different social context. This research surveys process of name selection changes and some possible reasons. Despite political and social changes and official cultural programs during recent 50 years, approximately the Reza had 2.4 percent of all names and fluctuate between 4th and 14th rank for boys. Increasing in approach to Reza naming in the early 50th could be a sign of changing in thoughts and tastes of Iranians. Despite the spread of religious ideas in the society with the beginning of Islamic Revolution, growth of approach to Reza dropped. Because of increasing in access to various cultural resources, people found new cultural and psychological tastes, so Reza naming encountered with decreases.