تخيّل شير در رزم فردوسي و بزم نظامي (داستان بهرام‌گور در شاهنامه و هفت‌پيكر)

The imagery of Lion in Ferdowsiʹʹs battle and Nezamiʹʹs festivity

داستان «برداشتن تاج از ميان دو شير» يكي از روايت‌هاي نمادين است كه در اثر جاويد حكيم فردوسي و حكيم نظامي با شباهت‌هاي فراوان و تفاوتي اندك نقش بسته است. در اين مقاله با بهره‌گيري از نظريه «ژيلبر دوران» به بررسي كاركرد تخيّل شير در دو منظومه شاهنامه فردوسي و هفت‌پيكر نظامي پرداخته شده است. نگاه ژيلبر دوران به اسطوره نگاهي ويژه است و كاركردي متفاوت دارد. از نظر او اسطوره‌ها مهمّ‌ترين تجّلي تخيّل است و تخيّل نيز از تصاوير نمادين تشكيل شده است. در اين جستار با استفاده از منظومه‌ها و ساختارهايي كه ژيلبر دوران، نظريه‌پرداز بزرگ معاصر، ترتيب داده، تصاوير نمادين داستان «برداشتن تاج از ميان دو شير» و هم‌چنين چگونگي تخيّلي كه موجب بوجود آمدن اين تصاوير در ذهن سرايندگان شده، شرح شده است.

One comes across the story of "Removing the crown in between two lions" as a symbolic narrative in two eternal works of Hakim Ferdowsi and Nezami with striking similarities and slight differences. This research studies the function of Lionʹs imagery in Shahnameh Ferdowsi and Haft Paykar Nezami based on Gilbert Durandʹs theory. Durandʹs view towards myth is a particular one and has a different function. According to him myths are the most significant manifestation of imagination, and imagination is also composed of symbolic imagery. Applying the structures delineated by this great contemporary theoretician to this story in both Shahnameh and Haft Paykar, the symbolic imagery of the story is described and also how the imagination led to the creation of these imageries in the mind of their composers is accounted on.