ارزيابي تحليلي گستردگي فضايي-كالبدي مناطق شهري و تاثير آن بر تغيرات كاربري اراضي با استفاده از GIS و RS (مطالعه موردي: شيراز طي دوره زماني 1366-1392)

رشد و گسترش فيزيكي شهر فرآيندي پويا و مداوم است و امروزه به يكي از معضلات فضاهاي شهري تبديل شده است كه طي آن محدوده هاي شهري و فضاي هاي كالبدي آن ها در جهات عمودي و افقي باعث گسترده شدن شهرها به خارج از محدوده شهر مي شود و اراضي اطراف شهرها تسخير شده و تبديل به سكونتگاه هاي جديد مي شود. روش تحقيق در اين پژوهش توصيفي-تحليلي استفاده گرديده است. در اين مقاله با استفاده از تصاوير ماهواره اي چند زمانه لندست 5 و 8 و با استفاده از تكنيك هاي پردازش تصاوير ماهواره اي تغييرات كاربري زمين در مقاطع زماني 1366 تا 1392 با تاكيد بر گسترش فضائي-كالبدي شهر شيراز مورد ارزيابي تحليلي قرار گرفته و با استفاده از فنون پيش بيني تغييرات كاربري زمين از جمله روش تلفيقي سلول هاي خودكار و زنجيره هاي ماركوف روند احتمالي گسترش شهر شيراز تا سال 1402 مورد پيش بيني قرار گرفته است. شهر شيراز به عنوان مهم ترين مركز جمعيتي و كلان شهر جنوب ايران در سال هاي اخير مواجه با رشد بي رويه شهري بوده است؛ نتايج تحقيق نشان مي دهد كه مقدار مساحت ساخته شده شهر شيراز از 7327 هكتار در سال 1366 به 61/19451 هكتار در سال 1392 افزايش يافته است. نتايج حاصل از مدل هاي آنتروپي شانون و هلدرن نشان مي دهد كه مقدار آنتروپي شهر شيراز در سال 1366 برابر با 4777/2 بوده است، درحالي كه ارزش 1972/2 Ln (9)= است. اين مقدار در سال 1392، برابر 6957/2 بوده است. بر اساس مدل زنجيره ماركوف–سلول هاي خودكار، كاربري ساخته شده در سال 1402 در حدود 61/23096 افزايش داشته است كه نسبت به سال 1392 حدود 3645 هكتار افزايش داشته است يافته هاي تحقيق نشان مي دهد كه گسترش كالبدي-فضايي شهر شيراز در امتداد جنوب شرقي و شمال غربي مي باشد.