بازخواني منظومة ثئوگوني هسيودس در پرتو قاعدة «الواحد»

Re-reading of the Rule of Al-Wahid inHesiod’s Theogony

در اين پژوهش به بررسي بنياد يكي از قواعد مشهور فلسفة اسلامي در منظومةثئوگوني هسيودس پرداخته شده است؛ براي پيگيري اين امر، نخست چارچوب‌هاي ممكني كه به بررسي چنين امري اختصاص دارند، مورد پژوهش قرار گرفته‌اند و از ميان آنها ديدگاهي كه نه بر انفكاك قطعي و تاريخي انديشة اسطوره‌اي از انديشة فلسفي، بلكه بر تداوم و تطور آنها رأي داده است، به عنوان منظري متناسب‌تر انتخاب شده است. در بخش دوم اين پژوهش بر اساس چنين رويكردي به توضيح اجمالي قاعدة «الواحد» پرداخته شده و با استفاده از اين قاعده به بررسي منظومةثئوگوني اقدام شده است. درك ابتدايي قاعدة عليت، سنخيت ميان علت و معلول، فروكاهش كثرت به وحدت در اين منظومه را مي‌توان در تبارشناسي خدايان، رابطه والد و فرزند و شباهت‌هاي آنها و بكرزايي بازشناخت. از اين منظر مفاهيم فلسفي مذكور و مشابه‌هاي آنها در اسطوره ثئوگوني را مي‌توان در پرتو قاعدة الواحد چونان غايتي متحد كننده، مورد بازخواني قرار داد و بساطت و نامتعين بودن علت نخستين را به خوبي مشاهده كرد.

In the present article, one of the most famous rules of Islamic philosophy in Theogony written by Hesiodis considered. We assume that there is a historical connection between mythical and philosophical thoughts, and mythical concepts have been developed in passage of time. Then and after a cursory examination of the rule of Al-Wahid (exuno non fit nisi unum, only one can come from one), we examine Theogony based on the mentioned rule. In that book with regards to genealogy of gods and the relationship of parents and children,a primary understanding of the principle of “same cause, same effect” and “reduction of plurality to unity”can be recognized. Also, simplicity and undeterminateness of the first cause can be re-examined and re-recognizedin Hesiod’s book.