بررسي ريخت شناسي و بافت شناسي غده ركتال در گربه كوسه لكه دار (Chiloscyllium punctatum) خليج فارس

غده ركتال به عنوان يكي از اندام هاي مهم تنظيم كننده مايعات دروني بدن كوسه ماهيان، داراي ويژگي هاي مختص گونه اي مي باشد كه به اندازه كوسه وابسته است. براي انجام اين تحقيق تعداد 36 قطعه گربه كوسه لكه دار (Chiloscyllium punctatum) در دو فصل پاييز و بهار از خور درويش در شمال غربي خليج فارس با استفاده از تور گوشگير صيد شدند. پس از توزين، بيومتري و شماره گذاري كوسه هاي صيد شده، غده هاي ركتال كوسه ها از قسمت انتهاي لوله گوارش خارج و وزن آن ها نيز اندازه گيري شد. همچنين، بلافاصله جهت تثبيت در محلول ثبوتي بوين قرار داده شدند. سپس از نمونه ها به روش معمول پارافينه، برش هاي ميكروسكوپي به ضخامت 5 ميكرومتر تهيه شده و مورد رنگ آميزي هماتوكسيلين- ايوزين قرار گرفتند. نتايج ريخت شناسي كوسه نشان داد كه اندازه غده در بين دو جنس نر و ماده اختلاف معني داري وجود ندارد (05/0 < p). ولي، كوسه هاي كوچكتر در مقايسه با كوسه هاي بزرگتر، به نسبت اندازه بدن خود داراي غده هاي بزرگتري بودند (05/0 > p)، كه به نظر مي رسد به دليل بالاتر بودن نسبت سطح انتشار يون ها به درون بدن در كوسه هاي كوچكتر مي باشد. علاوه بر اين، با توجه به مقايسه نتايج بدست آمده از هر دو فصل، مي توان نتيجه گرفت كه وزن غده ركتال در گربه كوسه لكه دار مستقل از جنس و فصل توليدمثل مي باشد. مشاهدات ميكروسكوپي نيز چهار بخش غده ركتال شامل: ناحيه كپسولي و تحت كپسولي، لايه بيروني توبول هاي شعاعي، لايه دروني توبول هاي منشعب و كانال مركزي را نشان دادند.

Rectal gland is an important organ for osmoregulation in the sharks, and has species-specific features which are dependent on fish size. In this investigation, 36 individual of Brown banded Bamboo sharks (Chiloscyllium punctatum) were caught from Dervishʹs Creek located at the northern of Persian Gulf in both autumn and spring seasons. After weighting, biometry, sex determination and the numbering of sharks, the rectal gland were removed and weight were measured and then immediately fixed in Bouin’s solution. Histological sections of 5 micrometers were prepared and stained with Hematoxylin and eosin and then studied by using light microscope.The morphological results showed that about the size of the rectal gland, there was no significant difference between males and females (p > 0.05) but the smaller sharks have larger rectal glands in proportion to their body size comperated to larger sharks (p < 0.05). Also, it seems that the weight of rectal gland is not dependent upon sex and reproductive season. In addition, considering to the results of both seasons, we can conclude that the rectal gland weight of this species was independent of sex and breeding season. Microscopic results indicated that rectal gland had four structural regions: The capsule, outer parenchyma, inner parenchyma and central canal.