مفهوم كسر منتسب به جمعيت (PAF) و سهم تاثير بالقوه (PIF) در اپيدميولوژي: نامه به سردبير

The concept of population attributable fraction (PAF), and the potential impact fraction (PIF) in epidemiology: letters to the editor

سردبیر محترم بیماری‌های مزمن و غیرواگیر اصلی‌ترین عوامل مرگ‌و‌میر و ناتوانی در دنیای امروز به‌شمار می‌روند. این بیماری‌ها دارای اهمیت بالایی بوده چرا كه تاثیر عوامل مختلفی در آن‌ها ایجاد بیماری را ممكن می‌سازد و اساسا به‌خاطر ماهیت مزمن این بیماری‌ها یك علت مشخص نمی‌تواند ایجاد‌كننده بیماری‌های غیر‌واگیر باشد.1 همواره یك سیاستگزار با این سوال مواجه است كه چه میزان از بار بیماری و یا شیوع آن قابل پیشگیری است. برای بررسی این سوال همواره اپیدمیولوژیست‌ها با مفهوم خطر قابل انتساب مواجه بوده‌اند، كه دو بحث آن یعنی كسر منتسب به جمعیت (Population Attributable Fraction) و سهم تاثیر بالقوه یا تعمیم‌یافته (Potential Impact Fraction) در سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه پژوهش‌گران در كشور قرار گرفته است. در سال 1953، Levin برای اولین‌بار مفهوم جمله كسر منتسب به جمعیت را ارایه كرد. در واقع كسر منتسب جمعیتی شاخصی است به‌منظور برآورد خطر بیماری‌زایی یك عامل ایجاد‌كننده بیماری. همان‌گونه كه گفته شد، بحثی كه مورد توجه سیاستگزاران سلامت است، كاهش شیوع یك عامل خطر به صفر است و در عمل دست‌یابی به شیوع صفر با مداخله‌هایی در جمعیت امكان‌پذیر نیست، بنابراین كسر منتسب به جمعیت بیان می‌كند كه اگر اثر عامل علیتی مانند X در جمعیت حذف (فرض محاسبه كسر منتسب به جمعیت رساندن شیوع یك عامل خطر به صفر است) شود، چه مقدار از بار بیماری Y كه عامل X یك عامل خطر اصلی در آن است در جمعیت كاهش خواهد یافت.2و3 سهم تاثیر بالقوه یا تعمیم‌یافته (PIF) در سال 1980 توسط Walter معرفی شد و در سال 1982، Morgenstern و Bursic این مفهوم را برای اندازه‌گیری جز منتسب به جمعیت گسترش  دادند كه به‌طور كلی سهم تاثیر بالقوه (PIF) عبارت است از كاهش كسری از بیماری كه در نتیجه تغییر در وضع كنونی عامل خطر حاصل می‌آید، بدین‌معنی كه اگر بتوانیم شیوع یك عامل خطر در حال حاضر را به سطحی كه می‌خواهیم (سطحی كه می‌تواند مورد نظر سیاستگزار و قابل اجرا باشد و نه كاهش به شیوع صفر تنها) كاهش دهیم شاهد چه میزان كاهش و یا اجتناب از خطر در بیماری خواهیم شد كه عامل خطر در آن بیماری سهیم بوده است.4و5 بنابراین می‌توان گفت تفاوت‌های تفسیر آن‌ها و جابه‌جا به‌كار بردن این مفاهیم در مجلات علمی-پژوهشی كشور و نظر داوران در حوزه این مقالات بسیار عمیق می‌باشد كه به‌طور عموم مباحث را جابه‌جا به‌كار برده و این ویژگی موجب رد یك مقاله می‌گردد، بنابراین داوران محترم مجلات علمی باید نظر تخصصی بیشتری در زمینه داوری مباحث گفته‌شده داشته باشند تا تولید علم حاصل از این مقالات بسیار سودمند و راهنمای سیاستگزاران سلامت باشد.

No Abstract####