مطالعه ابعاد هويت فرهنگي ايران در دوران صفويه و قاجاريه در سفرنامه‌هاي سفرنامه‌نويسان خارجي

The Comparative Study of Aspects of Cultural Identity of Iran on the Safavid and Qajars Eras

هويت جمعي از منظر جامعه‌شناختي، پديده‌اي تاريخي است كه براي فهم آن ناگزير به بررسي‌هاي تاريخي هستيم. در ميان ابعاد هويت جمعي، يكي از مهم‌ترين ابعاد، هويت فرهنگي است و تحقيق حاضر در صدد بررسي آن است. در اين اثر، تحليل مقايسه‌اي هويتي فرهنگي در دو دوره‌ي صفويه و قاجاريه از طريق بررسي استقرايي سفرنامه‌هاي نگاشته شده توسط سفرنامه‌نويسان دوره‌هاي مذكور، صورت گرفته است. هويت فرهنگي در سه بُعد (سنتي، ديني، مدرن) مورد بررسي قرار گرفت كه عناصر زير حاصل شد و هر يك از اين عناصر در دو دوره‌ي صفويه و قاجاريه بررسي و مقايسه شدند. هويت ديني مذهب‌بنيان، سياست‌گرايي ديني، فرهنگ‌محوري، مساله يا بحران هويتي، تقديرگرايي هويتي، ظاهرسازي هويتي، حضور هويت مدرن با بحران هويت، ناهمسازي هويت مدرن با ساير عناصر.

The identity is a historical phenomena and historical researches are necessary to understand the identity. One of the most important identical aspects is cultural identity and this research had been planned for studying that. In this study, a comparative analysis of cultural identity of the Safavid and Qajar eras is done by deductive analysis of ltineraries which was written by foreign travelers. In this research, the Cultural identity in three aspects was studied. The following elements extracted from ltineraries and this element was compared in Safavid and Qajar eras: 1- Cultural religious identity (religious-basis, Policy-oriented and Culture-centered identity) 2-Cultural traditional identity (Identical problem/ crisis, Fatalistic identity, insincere identity) 3-Cultural modern identity (Incapability of the modern identity with other aspects of identity).