تحليل تاثير پراكنده رويي بر تغيير كاربري زمين در منطقه شهري ساري

فرايند تغيير كاربري اراضي كشاورزي و باغي به اراضي ساخته شده از دهه 1340 رو به افزايش بوده و منجر به عدم تعادل ميان كاربري اراضي شهري و طبيعي در مناطق شهري ايران شده است. منتج از روند مذكور، الگوي كاربري اراضي در شهر- منطقه مركزي مازندران از جمله منطقه شهري ساري نيز تحت تاثير روند شهرنشيني، گسترش جمعيت و افزايش مهاجرت، به سمت و سويي جديد رفته و تغيير كاربري اراضي كشاورزي و باغي در اراضي پيرامون شهر را سبب شده است. تداوم اين فرايند منجر به الگوي توسعه ناپيوسته و غيرمتمركز شده و در نهايت پراكنده رويي را پديد آورده است. بدين ترتيب، پژوهش حاضر به تحليل تاثير پراكنده رويي بر تغيير كاربري اراضي مناطق شهري، و پيش بيني روند تحولات توسعه اراضي و كاربري اراضي تا سال 1410 اختصاص دارد. روش تحقيق توصيفي- تحليلي است و تلاش شده تا ابتدا با استفاده از روش GEOMOD اراضي ساخته شده پيش بيني شود و سپس بر پايه مدل زنجيره ماركوف روند تغييرات كاربري اراضي احتمالي منطقه شهري ساري تخمين زده شود. در مرحله نهايي با استفاده از GIS با تلفيق مدل هاي مذكور، بر هم كنش اراضي ساخته شده و كاربري اراضي تحليل شد تا پراكنش و توزيع فضايي كاربري زمين در چشم انداز تحقيق مشخص گردد. نتايج يافته ها نشان مي دهد تغيير كاربري اراضي كشاورزي، باغي و مراتع در سال 1410 با نرخ رشد 43/ 1- درصدي كاهش خواهد يافت و هم راستا با اين روند، اراضي ساخته شده با نرخ رشد 85/ 4 درصدي افزايش مي يابد. توزيع فضايي اراضي ساخته شده در شمال منطقه شهري مطالعاتي تمركز داشته، اما در نواحي شرق و غرب اين منطقه نيز افزايش يافته است. دليل اين توزيع فضايي را مي توان در گرايش هاي فضايي افراد به سكونت با الگوي تك خانواري در اراضي پيرامون شهر كه قيمت كمي دارند، سراغ گرفت. چنين روندي مبتني بر شدت يافتن پراكنده رويي در منطقه شهري ساري بوده و نيازمند جهت دهي مناسب در برنامه ريزي هاي آتي توسعه شهري و منطقه اي است.