ارزيابي اثرات كم آبياري و كاهش تخصيص آب بر توليد بخش كشاورزي استان قزوين

Assessment of the Effects of Deficit Irrigation and Decrease in Water Allocation on Agricultural Sector Production in Qazvin Province

براي در ‌امان ماندن از خطرات خشكسالي و بحران آب در آينده نياز است كه راهكارها و قوانين مناسبي براي بهره برداري از منابع آب محدود اتخاذ شود. بكارگيري راهبرد كم آبياري در اين زمينه، علاوه بر ايجاد تعادل بين ميزان مصرف و منابع موجود (رودخانه‌ها، آب هاي زيرزميني و سدها)، سبب كاهش مصرف بي رويه آب در بخش‌ كشاورزي مي‌شود. در تحقيق حاضر به منظور بررسي اثرات كم‌آبياري بر الگوي كشت و سود ناخالص كشاورزان استان قزوين، ابتدا توابع توليد محصولات كشاورزي براساس سه روش آبياري كامل، كم‌آبياري پنج درصد و كم آبياري 10 درصد تخمين زده شدند. سپس با استفاده از يك مدل برنامه ريزي غيرخطي، الگوي بهينه كشت در استان قزوين تعيين شد. در پايان نيز اثرات كم آبياري همزمان با اعمال سياست كاهش آب آبياري دردسترس تحت سناريوهاي 10، 20، 30 و 40 درصد بر الگوي كشت و سود ناخالص كشاورزان مورد بررسي قرارگرفت. تخمين توابع توليد محصولات كشاورزي با استفاده از روش حداقل مربعات معمولي و بسته نرم افزاري Eviews صورت گرفت. مدل برنامه ريزي غيرخطي نيز در محيط نرم‌افزاري GAMS حل شد. نتايج حاصل از تخمين توابع توليد نشان داد كه روش كم آبياري پنج درصد سبب كاهش ناچيز عملكرد محصولات مي شود، اما روش كم-آبياري 10 درصد بر عملكرد اغلب محصولات الگو اثر منفي مي‌گذارد. نتايج حاصل از مدل برنامه ريزي غيرخطي نيز نشان داد كه بكارگيري روش كم آبياري توام با سياست كاهش آب آبياري دردسترس اگرچه منجر به كاهش سود ناخالص كشاورزان مي شود، اما به حفظ و پايداري منابع آب سطحي و زيرزميني استان قزوين كمك شاياني مي كند.

To be safe from the risks of drought and water crisis in the future, it is necessary to follow the guidelines and rules for proper utilization of limit water resources. In this regard, using deficit irrigation strategies creates a balance between water use and the available resources (rivers, groundwater and dams) and also causes the optimization of water use in agriculture. In this study, in order to assess the effects of deficit irrigation on cropping patterns and farmers’ gross profit in Qazvin province, first, agricultural production functions based on three techniques of full irrigation, 5% deficit irrigation and 10% deficit irrigation were estimated. Then, optimal cropping patterns were determined by using a non-linear programming model in Qazvin province. In the end, the effects of deficit irrigation with irrigation water reduction under scenarios of 10%, 20%, 30% and 40% were investigated on cropping pattern and farmersʹ gross profit simultaneously. Agricultural production functions were estimated by using Ordinary Least Squares method and Eviews software. Also, the non-linear programming model in GAMS software was solved. Results of the estimation of production functions showed that 5% deficit irrigation technique creates a slight decrease in crops yield. But, 10% deficit irrigation technique has negative impact on yield of most crops. The results of non-linear programming model showed that, although simultaneous application of deficit irrigation technique and irrigation water reduction policy reduces the farmersʹ gross profit, but it helps to maintain the sustainability of groundwater and surface water resources in Qazvin province.