اثر اسانس كلپوره (Teucrium polium L.) بر مهار رشد كلستريديوم بوتولينوم تيپ A جداسازي شده از فراورده‌هاي لبني سنتي

Effects of Teucrium polium L. essential oil on the growing of Clostridium botulinum type A identified from traditional dairy products

كلستریدیوم بوتولینوم یكی از مهمترین باكتری‌های بیماری‌زای منتقله از مواد غذایی به‌ویژه در غذاهای بسته‌بندی شده در خلأ و فراورده‌های گوشتی بوده و كنترل آن نیز از مهمترین مشكلات كارخانه‌های صنایع غذایی محسوب می‌شود. هدف این مطالعه، بررسی آلودگی فراورده‌های لبنی سنتی به كلستریدیوم بوتولینوم و اثر اسانس برگ و گل گیاه كلپوره (Teucrium polium L.) در كنترل رشد این باكتری می‌باشد. از 160 نمونه كشك و دوغ سنتی به روش كشت فقط یك مورد تیپ A از دوغ جداسازی شد، اما به روش واكنش زنجیره‌ای پلیمراز چندگانه (MPCR) یك مورد تیپ A از دوغ (25/1%) و از كشك دو مورد تیپ B و یك مورد تیپ A (75/3%) شناسایی شد. آنالیز تركیب‌های تشكیل‌دهنده اسانس برگ و گل این گیاه با استفاده از دستگاه كروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنجی جرمی (GC-MS) انجام گردید. تركیب‌های اصلی تشكیل‌دهنده اسانس گل كلپوره شامل آلفا-پینن (7/16%) و والریانول (3/8%) و در اسانس برگ آن شامل آلفا-پینن (8/14%)، میرسین (9/10%) و جرماكرن D (4/10%) بود. برای ارزیابی اثر ضدمیكروبی، 10 میكرولیتر از اسانس برگ و گل كلپوره به‌طور جداگانه به روش دیسك دیفیوژن در سه تكرار مورد سنجش قرار گرفت و قطر هاله عدم رشد باكتری در رقت‌های µl/ml40 و 80 اسانس برگ به‌ترتیب 9 و 8 میلی‌متر و اسانس گل 12 و 8 میلی‌متر بود. غلظت مهاری حداقل (MIC) اسانس گل و برگ كلپوره µl/ml160 تعیین شد. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد كه می‌توان از اسانس این گیاه برای كنترل رشد كلستریدیوم بوتولینوم استفاده كرد.

Clostridium botulinum is one of the major causes of bacterial food intoxication especially in the vacuum-packed foods and meat products. Preventing such contamination is a major concern in the food industries. The current study was aimed to investigate the presence of Clostridium botulinum type A in the traditional dairy products and the possible effects of Teucrium polium L. essential oil(leaf and /or flower) on the growing of microorganism, in vitro. Out of 160 samples of traditionally made kashk and dough, only one sample was isolated (type A) using the selective culture, while, one sample of dough (1.25%) and two cases (3.75%) of kashk were respectively found positive to type A and B of the bacteria, using multiple PCR assay. The major components of the flower extract were: α-Pinene (16.67%) and Valerianol (8.32%), and for the leaf extract: α-Pinene (14.79%), Myrcene (10.9%) and Germacrene (10.44%), were the major components. In order to evaluate the anti-microbial effects of the leaf and flower, 10 µl of each extract was employed using the disc diffusion technique. At 40 and 80 µl/ml essential oil concentrations, the diameters of the growing inhibition zones were 9 and 8 millimeters for the leaf essential oil, and 12 and 8 millimeters for flower essential oil. The minimum inhibitory concentration (MIC) of both essential oilwas 160µl/ml. The results of the present study may recommend the use of Teucrium polium L. essential oil as a natural component to reduce and/or to inhibit the growing of Clostridium botulinum, in foodstuffs.