تأثير بسته‌بندي، دما و زمان نگهداري بر خصوصيات فيزيكي و مكانيكي و ضايعات پياز زعفران (Crocus sativus L.)

Effect of packing, storage temperature and period on mechanical and physical properties and saffron (Crocus sativus L.) corms waste

زعفران ازجمله گیاهانیست كه ازدیاد آن از طریق پیاز انجام می‌شود. پس از پایان عمر مفید گلدهی مزرعه زعفران، باید پیازها از خاك خارج شده و پس از درجه‌بندی در مزرعه جدید كشت شوند. بررسی و تعیین شرایط مناسب بسته‌بندی و نگهداری پیازها می‌تواند از تحلیل رفتن قوه نامیه كاسته و همچنین كیفیت پیاز را در حد مطلوب برای كشت مجدد حفظ نماید. در این تحقیق به‌منظور تعیین مناسب‌ترین شرایط نگهداری پیازهای زعفران، اثر نوع بسته‌بندی، دما و زمان نگهداری بر میزان ضایعات پیازها، تغییرات خصوصیات فیزیكی (رطوبت، جرم مخصوص)، خصوصیات مكانیكی (نیرو و انرژی مورد نیاز برای شكست در بارگذاری شبه استاتیكی) در قالب آزمایش فاكتوریل با پایه طرح كاملاً تصادفی بررسی شد. نوع بسته‌بندی، دمای انبار و زمان نگهداری تأثیر معنی‌داری در سطح احتمال 1% بر ضایعات و همچنین درصد كاهش وزن پیازهای زعفران داشت. به‌طوری كه با افزایش زمان نگهداری پیازهای زعفران از یك ماه به سه ماه، درصد ضایعات و كاهش وزن مربوط به از دست دادن رطوبت افزایش یافت. البته كمترین و بیشترین میزان ضایعات به‌ترتیب در بسته‌بندی نوع توری و نایلون مشاهده شد. به‌نحوی كه نگهداری پیازهای زعفران در دمای 10 درجه سانتی‌گراد و استفاده از توری برای بسته‌بندی آن، علاوه‌بر كاهش ضایعات موجب حفظ بهتر رطوبت بافت پیاز گردید.

Saffron (Crocus sativus L.) is one of the plants propagating by corm. After flowering period, saffron corms should be harvested and replanted in the new field. Determining the suitable conditions for corms packing and storage could prevent the reduction of seed viability and maintain the bulb quality. In this research, the effects of packing type, storage temperature and storage period were investigated on waste and physical and mechanical properties of saffron corms. The study was conducted in a randomized complete block design. The results showed that the packing type, storage temperature and storage period had significant effects on the waste and weight loss of saffron corms. The percentage of waste and weight loss due to the loss of moisture increased by increasing of storage period from 1 to 3 month. The lowest and highest waste corms were related to grid pack and nylon pack, respectively. The storage of saffron corms in grid pack and at 10˚C caused to decreased waste and maintained the moisture content of corms.