تأثير انستيتو پاستور ايران بر كنترل بيماري‌هاي همه‌گير، در اوائل قرن بيستم بر پايه‌ي اسناد

The influence of Pasteur Institute on the control of epidemics in early twentieth century Iran

یكی از معضلات اصلی كه تا اوائل قرن بیستم، جامعه‌ی ایران را تهدید می‌كرد و علی­رغم گذشت قرن‌ها از شروع تمدن ایرانی، باعث شد جمعیت كشور از حدود شش ملیون نفر تجاوز نكند، شیوع بیماری‌های همه­گیر و عفونی و مرگ و میر ناشی از آن بود. از دوران شروع حكومت قاجار‌ها، پادشاهان و حاكمان به فكر كنترل بیماری‌های همه­گیر افتادند و تلاش نمودند با به­كارگیری روش‌های مدرن، مانند انجام واكسیناسیون علیه برخی بیماری‌ها نظیر آبله، جلوی مرگ و میر ناشی از بیماری‌ها را بگیرند. در سال 1919 میلادی، شاهزاده فیروز میرزا نصرت­الدوله، به‌عنوان رئیس هیأت اعزامی ایران به كنفرانس صلح پاریس، برگزیده شد. دكتر محمدخان معتمد، پزشك شخصی فرمانفرما، یكی از اعضای این هیأت بود و هنگامی كه در پاریس بودند، فیروز میرزا را به دیدن مؤسسه­ی پاستور برد. نصرت­الدوله تحت تأثیر فعالیت‌های این مؤسسه قرار گرفت و مصمم به تأسیس مؤسسه­ی مشابهی در ایران شد. نتایج این پژوهش كه بر پایه‌ی اسناد و شواهد كتبی برجای مانده از آن دوران انجام شده است، نشان می‌دهد كه تأسیس این مؤسسه، آثار و تبعات فراوانی در ایران بر جای گذارد و در كنار سایر اقدامات صحی دولت، ضمن تغییر در الگوی سلامت عمومی و جغرافیای پزشكی بیماری‌های واگیر در ایران، باعث كنترل بسیاری از بیماری‌ها شد.

One major problem that continued to threaten the Iranian society well into early twentieth century was the spread of epidemics and infectious diseases. Even though the Iranian civilization had been around for centuries, deaths resulting from such diseases caused the population to stay at approximately six million. Qajar kings and rulers were the first to attempt to control epidemic diseases by utilizing modern methods such as vaccination. In 1919, Prince Firuz Mirza Nusrat al-Dawla was elected as head of the Iranian delegation to the Paris Peace Conference. A member of this delegation and the rulerʹs personal physician was Dr. Mohammad Khan, who introduced Firuz Mirza to the Pasteur Institute upon arriving in Paris. Firuz Mirza was impressed by the activities of the Institute and decided to establish a similar institution in Iran. Findings of the present study show that the establishment of this institution resulted in measures that, along with other activities initiated by the government in the field of public health, controlled the spread of many infectious diseases in Iran.