مكانيابي احداث سدهاي خاكي كوچك در مناطق خشك ونيمه خشك با روش تحليل چند معياره مكاني (SMCE) (مطالعه موردي: حوزه آبخيز يوسف آباد)

يكي از راه حل هاي كارامد و مناسب براي بهينه سازي استفاده از رواناب به ويژه در مناطق خشك و نيمه خشك، استفاده از سدهاي خاكي كوچك است، كه ضمن كاهش خسارات ناشي از سيل، در تغذيه مصنوعي سفره آب زيرزميني، احياي مراتع و بيابان زدايي موثر است.در سالهاي اخير توسعه و بهره برداري از منابع آب و خاك در مناطق خشك و نيمه خشك، ضرورتي انكارناپذير است كه بهر ه برداري از سيلابهاي آني در اين مناطق يكي از اين زمينه ها است. يكي از مسايلي مهمي كه در زمينه طراحي مكان احداث اين سازه هاي مهندسي در حوزه هاي آبخيز وجود دارد ،بحث مكانيابي صحيح اين سازه ها بر روي رودخانه اصلي حوزه مي باشد .عدم وجود يك راه رياضي و منطقي به منظور اولويت بندي عمليات اجرايي اين سازه ها ما را بر آن داشت تا با استفاده از مدل ارزيابي چند معياره مكاني و تلفيق لايه هاي اطلاعاتي كه از اهداف اصلي اين تحقيق مي باشد مكانهاي مناسب جهت احداث سد خاكي بر روي رودخانه هاي اصلي حوزه آبخيز يوسف آباد طبس بپردازيم. لذا با استفاده از تركيب نقشه هاي رستري مربوط به محدوديت مكاني (حريم رودخانه)،عوامل مكاني طبيعي (درصد شيب ، حريم از رودخانه ، واحدهاي ژيومورفولوژي و ويژگيهاي زمين شناسي )، عوامل اقتصادي(منابع قرضه، حريم از راه ، حريم از قنات و حريم از مناطق مسكوني) در محيط برنامه نويسي ارزيابي چند معياره مكاني نرم افزار ILWIS 3.31 طراحي شد .ابتدا لايه هاي مكاني به فرمت اين نرم افزار در آورده شد سپس لايه هاي مكاني ناهمگون با يكديگر تلفيق و همگون سازي شدند و همگي ارزشهاي فازي صفر تا يك را گرفتند. به دليل يكسان نبودن ارزش لايه ها، لايه ها وزن دهي شدند. در نهايت، تلفيق لايه ها انجام شد و نقشه شاخص تركيبي به دست آمد كه در آن مكانهاي مساعد جهت احداث سد خاكي منطقه مطالعاتي الويت بندي گرديد و بهترين مكان جهت انجام عمليات اجرايي در حوزه مشخص شد. نتايج تحقيق حاضر نشان داد مكان احداث ،از نظر مهندسي و از نظر مردمي مورد تاييد كارشناسان و مردم بومي منطقه بود و مي توان ازعان نمود دقت،صحت و سرعت و توانايي بالاي اين مدل مي تواند براي حوزه هاي آبخيز ديگري نيز انجام گيرد.