معماي هسته‌اي ايران و سنجش منطق سياسي بازيگران

Iran’s Nuclear Dilemma: Calculating the Political Logic of Actors

مسيله هسته‌اي تهران به عنوان پيچيده‌ترين موضوع سياسي بين‌المللي تهران پس از جنگ هشت ساله، سياست‌هاي اعلاني و اعمالي گوناگوني را از سوي بازيگران سياسي متبادر ساخته است. اهتمام اصلي اين پژوهش، كشف منطق سياسي و سنجش رفتاري بازيگران است. تقابل ادراك و تفاوت سطح بين تهران و غرب از سياست هسته‌اي، فرضيه اصلي مقاله است. در حالي كه از منظر اعلاني، تهران منطق سياسي هسته‌اي خود را با پارادايم هنجاري و همسازي با رژيم بين‌المللي تشريح مي‌نمايد، از منظر اعمالي با پارادايم امنيتي و ژيوپليتيك منازعه‌گراي منطقه‌اي تفسير مي‌كند. همچنين، منطق سياسي غرب در سطح اعلاني با پارادايم امنيت، تهديد و توليد بازدارندگي و در سطح اعمالي با الگوي هنجاري و رژيم بين‌المللي و محدوديت حداكثري براي ايران و جلوگيري از ظهور بازيگران هسته‌اي جديد خوانش پيدا مي‌كند. از سوي ديگر، در حالي كه ايران سياست‌هاي هسته‌اي را در سطح منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي و توليد بازدارندگي تبيين مي‌نمايد، غرب سياست‌هاي هسته‌اي تهران را در سطح بين‌المللي و به عنوان نظم ريز بين‌الملل تلقي مي‌نمايد. بدين ترتيب، پژوهش حاضر با كاربست تيوري مديريت منازعه و روش‌شناسي تحليلي- مقايسه‌اي به سنجش فرضيه مي‌پردازد. براساس يافته‌هاي پژوهش، پايايي ديپلماسي قدرت‌محور و نسل نخست مديريت منازعه و عدم‌گذار به سوي نسل دوم مديريت منازعات، مسيله هسته‌اي تهران را به چالش بين‌المللي تبديل ساخته است.

Assistant Professor of International Relations, University of Mazandaran As the most complicated political issue of Iran at the international level after the war against Iraq, the nuclear program led to various reactions from different actors. In the present paper, the authors attempt to identify the political logics of actors in Iranian nuclear issue. It is hypothesized that in the course of the nuclear confrontation, Iran and the West lacked a common understanding and had different levels of calculation over the nuclear issue. While Iran justifies its political logic within a normative paradigm and through the international regimes lens, in practice it pursues a security paradigm and interprets realities through a regional geopolitical completion lens. Similarly, the West describes Iran’s nuclear program in security, threat and deterrent terms but in practice the western approach is better explainable using normative, international regimes and containment literature. From another perspective, Tehran sells its nuclear policies in a regional and trans-regional level and considers them as related to deterrence but the West sees Iran’s nuclear policies in international level. The present research applies the theory of conflict management and uses an analytical and comparative methodology. The author concludes that the persistence of the power-oriented diplomacy and staying in the first generation of conflict management without transcending into the second generation has made Iran’s nuclear issue an international challenge.