مطالعه تغييرات ماهيانه در فرآيند اسپرمانوژنز سوسمارLaudakianupta ساكن منطقه زاگرس

در اين بررسي ويژگي­هاي تشريحي و بافت­شناسي بيضه و لوله هاي مني­ساز در دوره پس از زمستان خوابي در سوسمار لوداكيا نوپتا ساكن شمال استان لرستان در رشته كوه زاگرس مورد تحقيق قرار گرفت. براي اين منظور نمونه­هاي سوسمار نر در طول ماههاي فروردين تا شهريور براي مدت دو سال متوالي از منطقه مطالعاتي جمع آوري گرديدند. در آزمايشگاه غدد تناسلي از نمونه­ها خارج و براي مطالعات بافت­شناسي از مراحل تثبيت، آبگيري، شفاف سازي، آغشته سازي و قالب گيري عبور داده شدند. با كمك ميكروتوم دوار برش هاي سريالي تهيه و با روش هماتوكسيلين-ائوزين رنگ آميزي گرديدند. مقاطع تهيه شده در نهايت ز ميكروسكوپ نوري مورد بررسيهاي كمي و كيفي قرار گرفتند.نتايج اين مطالعه نشان داد كه در طول ماههاي فروردين تا شهريور قطر لوله هاي مني­سار و ضخامت اپي­تليوم زاياي اين لوله ها كاهش پيدا ميكند. به علاوه در فاصله ماههاي فروردين تا ارديبهشت سلول هاي تناسلي در حال پشت سر گذراندن مرحله ميوز يا بالغ شدن هستند و هنوز اسپرماتوزئيدي در لوله ها مشاهده نمي­شود. در طول ماههاي خرداد و تير اوج فعاليت اسپرماتوژنيك اتفاق مي­افتد و اسپرماتوزوئيدهاي بالغ به داخل لومن لوله ها آزاد ميشوند. در طي ماههاي مرداد تا شهريور توليد اسپرم متوقف و روند كاهشي در لوله ها شروع مي گردد. به طور كلي اين تحقيق مشخص كرد كه در اين گونه اسپرماتوژنز از نوع وابسته بوده و اوج فعاليت اسپرماتوژنيك زماني است كه طول روزها بلند و درجه حرارت محيط بالا است و در منطقه مطالعاتي اين اوج با ماههاي خرداد و تير مصادف مي­گردد.