تعيين پراكنش مكاني سرخرطومي‌هاي برگ‌خوار Hypera postica و ريشه ‏خوار يونجه Sitona spp. (Coleoptera: Curculionidae) با استفاده از زمين‌آمار

Determining spatial distribution of alfalfa leaf weevil Hypera postica and root weevils Sitona spp. (Coleoptera: Curculionidae) using geostatistics

در اين پژوهش، الگوي پراكنش مكاني سرخرطومي هاي برگ‌خوار و ريشه ‏خوار يونجه با استفاده از زمين آمار بررسي شد. براي اين منظور، چهار مزرعه‌ي تحقيقاتي به مساحت هاي 4/0، 5/0، 1/3 و 3/7 هكتار در دانشكده ي كشاورزي دانشگاه تبريز انتخاب و در دو مقياس شبكه بندي شدند. مزارع 4/0 و 5/0 هكتار به شبكه هاي 10×10 متر و مزارع 1/3 و 3/7 هكتار به شبكه هاي 30×30 متر تقسيم شدند. نمونه‌برداري هفتگي از مراحل مختلف زيستي سرخرطومي هاي يونجه، از اواخر زمستان با سبز شدن مزارع يونجه شروع و تا برداشت چين آخر ادامه داشت. انتخاب روش نمونه برداري به ارتفاع گياه يونجه در مزرعه بستگي داشت، يعني تا ارتفاع حدود 30 سانتي‌متر كه امكان استفاده از تور حشره-گيري وجود نداشت از كادر چوبي و بعد از آن از تور حشره‏گيري استفاده شد. از هر شبكه يك نمونه برداشته شد. تجزيه ي زمين آماري داده‌ها با نرم افزارGS + 5.1.1 انجام گرفت. براي تعيين ميزان وابستگي مكاني داده‌ها و نوع پراكنش مكاني جمعيت سرخرطومي‌ها از درجه‌ي وابستگي مكاني (DD) استفاده شد و نقشه هاي پراكنش جمعيت آن‏ها با استفاده از نرم‌افزار ArcGIS 9.3 ترسيم شدند. مقدار DD محاسبه شده براي 97 سري از 116 سري داده بيشتر از 26 درصد بود كه نشان مي دهد حشرات مورد مطالعه داراي توزيع تجمعي بودند و وابستگي مكاني متوسط تا قوي داشتند. در مورد تمام داده‌هاي داراي وابستگي مكاني قوي، نقشه‌ي پراكنش تهيه شد. اين نتايج و نقشه‌ها نه تنها اطلاعات مهمي در زمينه بوم‌شناسي اين آفات فراهم مي‌كنند بلكه مي‌توانند در مديريت مكان ‌- ويژه آنها نيز مورد استفاده قرار گيرند

In this study, spatial distribution pattern of alfalfa leaf and root weevils was determined using geostatistics. This study was conducted in four alfalfa fields (0.4, 0.5, 3.1 and 7.3 ha) located in the experimental farm of Faculty of Agriculture University of Tabriz, Tabriz, Iran. The 0.4 and 0.5 ha fields were divided into 10 × 10 m grids and 3.1 and 7.3 ha fields were divided into 30 × 30 m grids. Weekly samplings were started at the end of winter and continued until the last clipping of the yield. Depending on the height of alfalfa plants, a 1 × 1 m quadrat and a standard sweep net were used for weevils sampling. One sample was taken from each grid. Spatial analyses of data were conducted using GS + 5.1.1. Degree of dependence (DD) was used for determining spatial dependency of data and spatial distribution pattern of alfalfa weevils. Distribution maps were produced using ArcGIS 9.3. DD values were > 26% for 97 out of 116 data series, indicated that weevils are aggregately distributed in the alfalfa fields and has medium to strong spatial dependency. These results provide useful information about ecology of leaf and root weevils in the alfalfa fields and can be used in site-specific management programs.