مهارت هاي تفكر انتقادي دركتاب هاي «مطالعات اجتماعي» دوره ابتدايي

Critical Thinking Skills in the Elementary Books on Social Studies

يكي از مولفه هاي تعيين كننده تعليم و تربيت موثر، توسعه مهارت هاي تفكر انتقادي در فراگيران است. ابزار مهم اين فرايند در نظام هاي متمركز آموزشي، كتاب هاي درسي است كه مي تواند با افزايش ضريب تفكر يا دعوت به پژوهش، رشد تفكر انتقادي را در پي داشته باشد. هدف اين تحقيق ارزيابي ميزان توجه به كتاب هاي «مطالعات اجتماعي» دوره ابتدايي به مهارت هاي تفكر انتقادي است. جامعه آماري كتاب هاي «مطالعات اجتماعي» پايه هاي سوم تا ششم دوره ابتدايي است كه مجموع آنها به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوري اطلاعات «چك ليست» محقق ساخته بر اساس مولفه هاي تفكر انتقادي ليپمن است. نتايج نشان مي دهد: 1. مهارت هاي تفكر انتقادي در سطوح تجزيه و تحليل، تركيب، ارزشيابي و توضيح در پايه هاي گوناگون تحصيلي دوره ابتدايي متفاوت است. 2. مهارت هاي تفكر انتقادي در تمام سطوح تجزيه و تحليل، تركيب، ارزشيابي و توضيح در تمام كتاب هاي پايه هاي سوم تا ششم پايين تر از حد انتظار است. 3. وضعيت نسبي مهارت هاي تفكر انتقادي در سطح توضيح، دركتاب هاي «مطالعات اجتماعي» بهتر از سطوح ديگر است. 4. در مجموع، كتاب هاي «مطالعات اجتماعي» دوره ابتدايي از ايجاد توانايي مهارت هاي تفكر انتقادي مطلوبي در شاگردان برخوردار نيست.

Expanding the skill of critical thinking is one of the determining factors of an effective education. Texts books are the important instruments of this process in centralized educational systems which contribute to developing critical thinking by increasing the coefficient thinking or supporting research studies. The purpose of this study is evaluating the attention which the elementary school books on social studies devote to critical thinking. The statistical population is the elementary school text books on social studies taught in the third grade to the sixth grade. A checklist based on Lipmann critical thinking components was used for collecting the data. The results are as follows: 1. Critical thinking skills vary in the different grades of elementary school in as far as analysis, combination, evaluation and explanation are concerned. 2. Critical thinking skills in all the stages of analysis, combination, evaluation and explanation are lower than expected in all the text books of the grade three to grade six. 3. The relative status of the critical thinking skills in the stage of explanation in the text books on social studies is better than it is in the other stages. 4. On the whole, the elementary text books on social studies cannot contribute to the development of the critical thinking skills among students.