نمونه‌برداري دنباله‌اي با دقت ثابت از جمعيت حشرات كامل پسيل آسيايي مركبات،Diaphorina citri (Hemiptera: Psyllidae) در باغ‌هاي مركبات جنوب ايران

Sequential sampling plans with fixed levels of precision for Asian citrus psyllid, Diaphorina citri Kuwayama (Hemiptera: Psyllidae) adults in citrus orchards in Southern Iran

پسيل آسيايي مركبات، Diaphorina citri به دليل انتقال عامل بيماري ميوه سبز مركبات يكي از مهم ترين آفات مركبات در مناطق جنوبي ايران است. در اين مطالعه، حشرات كامل اين آفت با استفاده از تله‌هاي زرد چسبنده به ابعاد 10× 25 سانتي‌متر از 52 باغ در استان‌هاي كرمان و هرمزگان نمونه‌برداري شدند. براي تحليل پراكنش فضايي پسيل آسيايي مركبات، از دو روش قانون نمايي تيلور Taylor (1961) و روش رگرسيوني ايوايو Iwao (1968) استفاده شد. همچنين مدل‌هاي نمونه‌برداري دنباله‌اي با سطوح دقت 10 و 25 درصد براساس پارامترهاي تيلور به روش گرين Green (1970) و پارامترهاي ايوايو به روش كونو Kuno (1969) تهيه شدند. نتايج نشان داد كه حشرات كامل شمارش شده روي تله‌هاي زرد چسبنده مطابق هر دو روش تيلور و ايوايو داراي الگوي تجمعي بودند. مقايسه مدل‌هاي تهيه شده نشان داد كه مدل‌هاي نمونه‌برداري دنباله‌اي روش گرين كه بر اساس پارامترهاي قانون نمايي تيلور تهيه مي‌شوند بهتر از مدل‌هاي روش كونو بودند. در مدل‌هاي نمونه‌برداري تهيه شده، با افزايش تراكم جمعيت حشرات كامل پسيل آسيايي مركبات، اندازه نمونه كاهش يافته و بر كارايي مدل در تعيين سريع ميانگين جمعيت افزوده شد. با افزايش سطح دقت از 25 درصد به 10 درصد، تعداد تله لازم براي تخمين جمعيت حشرات كامل پسيل در تراكم‌هاي مختلف 7-6 برابر افزايش يافت. بنابر‌اين نمونه‌برداري در سطح دقت تحقيقاتي (10 درصد) به دليل برآورد اندازه نمونه بسيار بزرگ در مديريت تلفيقي آفات زمان‌بر بوده و استفاده از مدل تهيه شده به روش گرين در سطح دقت 25 درصد به دليل صرفه‌جويي در زمان نمونه‌برداري توصيه مي‌شود.

Asian citrus psyllid, Diaphoina citri, is one of the most important pests of citrus in Southern Iran, mainly because it is the vector of causal bacterium of Greening disease. In this study, adults of D. citri were sampled using yellow sticky traps (10×25 cm) at 52 citrus orchards of Kerman and Hormozgan provinces in south of Iran. Taylor’s power law and Iwao’s regression methods were used to study spatial distribution of the adult pest. Taylor’s power law and Iwao’s parameters then were used to create Green’s and Kuno’s sequential sampling models at 10 and 25 percent fixed precision levels, respectively. Results revealed that adults caught by traps had an aggregated distribution pattern based on both Taylor’s power law and Iwao methods. Green’s sequential sampling plans developed by Taylor’s parameters were more appropriate than Kuno’s ones. In obtained sequential sampling models, sample sizes were reduced and performance of plans for rapid estimation of population was increased by increasing density of Asian citrus psyllid adults. Increasing fixed precision level from 25% to 10% resulted in up to 6-7 times increasing in number of traps required to estimate population density of adults. So, green’s sequential sampling model at integrated pest management precision level (25%) is recommended because of less time needed for monitoring D. citri adults.