آشنايي‏زدايي زباني در آثار داستاني جلال آل‏احمد (با تكيه بر «مدير مدرسه» و «پنج داستان»)

The language Defamiliarization in the stories of Ale Ahmad (based on Modir Madreseh and Panj Dastan)

فرماليست‏ها كاركرد ادبيات را آشنايي‏زدايي از ادراك معمول و روزمره ما نسبت به محيط اطراف مي‏دانستند. طبق اين نظريه‏‏، متن ادبي حاصل شگردهاي آشنايي‏زداينده در سطوح مختلف صورت، معنا و ژانر‏هاي ادبي است. ساختارگرايان با بسط اين مطلب، نقش ادبي را به عنوان يكي از نقش‏هاي زباني مطرح نمودند كه با آشنايي‏زدايي در زبان شكل مي‏گيرد؛ لذا انواع آشنايي‏زدايي و برجسته‏سازي در زبان را بيان كردند. با بررسي زبان جلال آل‏احمد در دو اثر «مدير مدرسه» و «پنج داستان»، افزون بر يافتن مصاديقي براي آنچه به عنوان شيوه‏هاي برجسته‏سازي برشمرده‏اند، به نمونه‏هايي دست مي‏يابيم كه زبان را آشنايي‏زدايي مي‏كند؛ اما زبان‏شناسان مطرح نكرده اند.جلال آل‏احمد، علاوه بر كاربرد برخي هنجارگريزي‏هاي معمول و فراگير، زبان محاوره را در قالبي تازه و زيبا با عنوان زبان داستان مي‏ريزد و با ايجاز به شيوه‏هاي متعدد، نثر تلگرافي را به نام خود مي‏كند و به واژگان وسعت معنايي مي‏بخشد.

Formalists considered that the function of literature was to "defamilarize" the ordinary and the everyday perception of surroundings. A literary text is derived from “defamiliarization” techniques at different levels of form, meaning and even literary genres. Constructivists extended this topic and proposed the literary role as one of the linguistic roles, which is formed by “defamiliarization” in language. Therefore, they expressed various kinds of “defamiliarization” and “foregrounding” in language. By studying the language used by Al-e Ahmad in his two books entitled “Modir-e Madreseh” (The School Principal) and “Panj Dastan” (Five Stories), we find examples for what are referred to as “foregrounding techniques”, we also come across with examples that “defamilarize” the language; although they are not developed by linguists. In addition to employing some common and pervasive syntactic deviation cases, Al-e Ahmad uses the colloquial language in a new beautiful form as the story language. By summarizing in many ways, he becomes author of “telegraphic prose” and extends the semantic area of words.