كليدواژه :
تاريخ جهانگشا , زبان , زيبايي , معنا
چكيده فارسي :
تاريخ جهانگشاي جويني، پديدآورده عطاملك جويني، يكي از شاهكارهاي نثر فنّي در زبان فارسي و در مقايسه با آثاري چون تاريخ وصّاف، از عيب تكلّف و ملال‌انگيزي مبرّاست.
موضوع مقاله حاضر بررسي پيوند ميان زبان زيبا و نسبتاً دشوار جويني با محتواي تاريخ و انديشه‌هاي اين نويسنده است. بنابراين كوشيده‌ام در آغاز، متن را به اختصار معرفي كرده، ساختار و اجراي سازنده آن و ارزش تاريخي‌اش را نشان دهم.
از آن پس تقريباً تمامي ويژگي‌هاي زيبايي‌شناختي اين مقدمه شامل سجع، ترصيع، موازنه، جناس، واج‌آرايي، موسيقي عروضي، پارادوكس، تناسب، امثال، كنايه، تشبيه و استعاره، استخراج و طبقه‌بندي شده است؛ اما آنچه اهميت دارد، اين است كه در همه جا زبان و زيبايي را مطابق نظر صورتگرايان، در هم تنيده در نظر گرفته‌ام؛ زيرا گذشته از آنكه هيچ معنايي جز از طريق صورت انتقال نمي‌يابد، عطاملك در سراسر تاريخ جهانگشا و به ويژه در مقدمه زيبا و پرمعنايش از تكلّف و تصنّع پرهيز داشته و بر آن بوده است كه ايديولوژي و دريافتش را از تاريخ، در هييت زباني منشيانه، با مخاطب در ميان نهد.
چكيده لاتين :
Jahangosha Jovini`s history, originated from Atalolmolk Jovini, is a technical prose masterpiece in Persian language which is free from any ornate and tedious in comparison to other works such as Vassaf (good describer) history.
The purpose of this study is investigating the bind of beauty and relatively difficult language of Jovini as well as historical content and the author`s thoughts. Thus here we first introduce its text briefly, then we illustrate it`s forming elements and it`s historical value.
Aesthetic qualities are classified in introduction as follows: cadence, using words which correspond in measure and rime, balance, homonymy, alliteration, prosodic, music, paradox, fitness, example, metaphors, similes, metaphors and extraction. What matters is that, according to formalists` perspective, we have considered language and beauty as interwoven phenomenon. However, this is a fact that no sense can be transferred unless via surface
Through his history, particularly in his beautiful and meaningful introduction, Ataolmolk avoids to utilize formality and ornate text, but to share his ideology and conceive from history, as secretarial language board, with his audiences.
