ويروس هاي ايجادكننده پيچيدگي بوته چغندرقند در ايران: تنوع و پراكنش در گياهان و مناطق جغرافيايي

ويروس پيچيدگي شديد بوته چغندرقند ((Beet severe curly top virus، BSCTV، كه اخيراً به عنوان سويه شديد ويروس پيچيدگي بوته چغندرقند معرفي شده است و ويروس ايراني پيچيدگي بوته چغندرقند (Beet curly top Iran virus، BCTIV) دو عامل اصلي ايجادكننده بيماري پيچيدگي بوته در چغندرقند و چندين ميزبان دولپه اي ديگر در ايران محسوب مي شوند. تنوع ژنتيكي و پراكنش اين ويروس ها در ارتباط با ميزبان، منطقه جغرافيايي و سن گياه ميزبان اصلي (چغندرقند) مورد بررسي قرار گرفت. بدين منظور واكنش زنجيره اي پليمراز (PCR) با استفاده از آغازگرهاي اختصاصي براي تكثير بخشي از ژنوم BSCTV و BCTIV در آموده هاي دي ان اي استخراج شده از 734 نمونه گياهي جمع آوري شده از ميزبان هاي مختلف در پنج استان ايران انجام گرفت. قطعات تكثير يافته به اندازه حدود 500 و 700 جفت باز به ترتيب از 18 و 10 گياه آلوده به BSCTV و BCTIV تعيين توالي شده و واكاوي فيلوژنتيكي در مورد اين قطعات صورت گرفت. اثر منطقه جغرافيايي بر تنوع ژنتيكي تنها در مورد جدايه هاي BCTIV مشاهده شد. نوع گياه ميزبان با تنوع ژنتيكي هيچ كدام از دو ويروس ارتباطي نشان نداد. در اين مطالعه بيشترين ميزان وقوع هر دو ويروس در استان فارس حادث شد. تجزيه واريانس ناپارامتري داده هاي حاصل از 734 نمونه نشان داد كه شيوع هر ويروس در مزارع مختلف متفاوت است و به نوع گياه ميزبان، تاريخ كشت و منطقه جغرافيايي بستگي دارد. در حاليكه شيوع BCTIVدر چغندر قند بيشتر از BSCTV بود، BSCTV از شيوع بيشتري در ساير ميزبان ها نظير گوجه فرنگي، فلفل و لوبيا برخوردار بود.