اولويت‌بندي مخاطرات استخراج مكانيزه زغال‌سنگ‌ در روش جبهه‌كار بلند، مطالعه موردي معدن زغال‌سنگ‌ طبس

Prioritization of hazards in mechanized longwall coal mining: a case study of Tabas Coal Mine

استخراج زیرزمینی زغال‌سنگ‌ همواره به عنوان یكی از پرمخاطره‌ترین فعالیت‌های معدنی شناخته می‌شود. خطرات ناشی از وقوع حوادث احتمالی در این معادن می‌تواند باعث صدمات جبران‌ناپذیر جانی،خرابی و از بین رفتن تجهیزات و همچنین ایجاد وقفه در فرآیند تولید معدن شود. به همین دلیل تحلیل ریسك در معادن زغال‌سنگ‌ از اهمیت بالایی برخوردار است. اولین مرحله از یك فرآیند آنالیز ریسك، شناسایی مخاطرات است. در این پژوهش ابتدا مهمترین مخاطرات استخراج مكانیزه زغال‌سنگ‌، با استفاده از تركیب روش‌های كتابخانه‌ای و قضاوت متخصصان شناسایی شد. اولویت‌بندی مخاطرات شناسایی شده با استفاده از فازی‌سازی روش تصمیم‌گیری TOPSIS با كاربرد معیار‌های اصلی احتمال وقوع، شدت پی‌آمد و واكنش و همچنین زیرمعیارهای آسیب‌پذیری و قابلیت شناسایی انجام گرفت. نتایج نشان می‌دهد شدت پی‌آمد با وزن 416/0 و واكنش با وزن 293/0 به ترتیب دارای بیشترین و كمترین میزان تأثیر در رتبه‌بندی مخاطرات استخراج مكانیزه زغال‌سنگ‌ است. كاربرد مدل ارایه شده در معدن طبس نشان می‌دهد ریزش در سقف كارگاه استخراج و ریزش در راهروهای پهنه‌های استخراجی با شاخص شباهت 832/0 و 823/0 به عنوان مهمترین مخاطرات این معدن شناخته می‌شوند. همچنین نشست سطح زمین و هجوم آب‌های زیرزمینی با شاخص شباهت 492/0 و 482/0 دارای كمترین شاخص شباهت در میان مخاطرات شناسایی شده است. به منظور بررسی حساسیت رتبه‌بندی گزینه‌ها به تغییرات وزن شاخص‌ها، یك تحلیل حساسیت نیز انجام شد. نتایج نشان دهنده‌ی عدم حساسیت مدل ارایه شده نسبت به وزن معیارهای تصمیم‌گیری مورد استفاده است.

Underground coal mining has always known as one of the most hazardous mining activities. The risk of possible incidents in these mines may cause the irreparable damages such as death or personal injury, damage and loss of equipment or interrupting the production process of mines. For this reason, the risk analysis has a very important role in underground coal mines. Hazards identification is the first step of a risk analysis process. In this research by using a combination of library efficiency and expert judgment, the most important hazards in lonwall coal mining have been identified. The prioritization of identified hazards is done by using fuzzy TOPSIS. For this aim the likelihood, severity and reaction was considering as a main criteria and vulnerability and detection as the sub criteria. The results show that the severity and reaction by weight of 0.416 and 0.293 respectively has the highest and lowest impact on the hazard ranking. The proposed model was used in Tabas longwall coal mine. Results show that the roof fall at the panel face and gates by similarity index of 0.832 and 0.823 is the most important known hazards. Also, the subsidence and flooding by similarity index of 0.492 and 0.482 has the minimum level of similarity index. To determine the sensitivity of the achieved ranking, a sensitivity analysis was conducted. The results show that the proposed model has no sensitivity to the weight of decision criteria.