اثربخشي درمان شناختي - رفتاري بر كيفيت خواب سالمندان مبتلا به اختلال بي‌خوابي

Effectiveness of Cognitive Behavior Therapy on the Quality of Sleep in Elderly People with Insomnia Disorder

اهداف با توجه به شيوع بالاي اختلال بي‌خوابي در سالمندان، اين پژوهش با هدف تأثير درمان شناختي-رفتاري (CBT) بر كيفيت كلي خواب و خُرده‌مقياس‌هاي كيفيت خواب سالمندان انجام شده است. مواد و روش ها پژوهش حاضر از نوع آزمايشي بود و جامعه آماري پژوهش از 5000 سالمند عضو كانون جهان‌ديدگان شيراز و جامعه نمونه از 44 نفر با انتخاب تصادفي و احتساب شرايط ورود و خروج تشكيل مي‌شدند. به‌دنبال ريزش 85/7 درصدي، 39 سالمند با ميانگين سني 68 سال كه مبتلا به بي‌خوابي اوليه بودند، با شاخص كيفيت خواب پيتزبورگ PSQI)) در پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري موردارزيابي قرار گرفتند. مداخله چهارهفته‌اي (دوبار در هفته) با روش درمان شناختي-رفتاري براساس دستورالعمل اسپاي انجام شد. براي تجزيه‌وتحليل داده‌ها از نسخه 21 نرم‌افزار آماري SPSS و روش‌هاي آماري تحليل كوواريانس تك و چندمتغيره (آنكوا و مانكوا) استفاده شد. يافته ها ميانگين نمرات كيفيت كلي خواب قبل از مداخله در گروه‌هاي آزمايش و كنترل به‌ترتيب 95/12 و 7/12 بود كه پس از مداخله در پس‌آزمون به 03/10 و 07/13 و در پيگيري سه ماه بعد به 51/9 و 36/13 تغيير يافت. تفاوت ميانگين نمرات كيفيت كلي خواب پس از مداخله، از لحاظ آماري معنادار (001/0>P) بود. نتيجه گيري براساس يافته‌هاي اين پژوهش درمان شناختي-رفتاري، كيفيت كلي خواب سالمندان را ارتقا و نشانه‌هاي اختلال بي‌خوابي در آنها را كاهش مي‌دهد. علاوه‌براين توصيه مي‌شود درمانگران و متخصصان بهداشت روان در حيطه سالمندي از اين روش استفاده كنند.

Objectives Given the high prevalence of insomnia disorder in the elderly population, this study aims to study the effective of cognitive behavior therapy (CBT) on the overall quality of sleep and the subscales on the elderly’s sleep quality. Methods & Materials  The present study was an experimental study with 5000 elderly participants from the Jahandedehgan center in Shiraz. The sample study included 44 subjects who were selected randomly with respect to the entry and exclusion conditions. After losing 7.85 percent of the participants, 39 subjects with the mean age of 68 years and who were suffering from primary insomnia disorder were measured with PSQI as the sleep quality index in the pretest-posttest, and the follow-up tests. The intervention took place 2 times a week in a period of 4 weeks with cognitive behavior therapy based on the ESPIE commands. The SPSS 21 statistical software and covariance of single and multivariate analysis including (ANCOVA and MANCOVA) were used to analyze the presented data. Results The mean of the overall quality of sleep before and after the intervention in experimental and control groups are 12.95 and 12.7, respectively, that were changed to 10.03 and 13.07 in the post-test and 9.51 and 13.36 after 3 months of follow-up. From the statistical point of view, the mean of the overall quality of sleep after the intervention is significant at P<0.001. Conclusion The present study showed that the cognitive behavior therapy can enhance the overall quality of sleep and reduce the symptoms of insomnia disorder in elderly people.